Coprinus comatus (czernidłak kołpakowaty)

owocnik

Kapelusz białawy, na szczycie ochrowobrązowy; początkowo jajowaty, szybko o charakterystycznym wydłużonym walcowatym kształcie, średnicy 30-60 mm i (50)60 - 130(150) mm wysokości, dojrzały z wywiniętym brzegiem, dzwonowaty; powierzchnia kapelusza, poza nagim szczytem, włóknista i pokryta białawymi, grubymi, odstającymi, dachówkowato ułożonymi łuskami; kapelusz poczynając od krawędzi wywija się, różowieje, potem czernieje i rozpływa się w czarną maź.

space

Trzon biały, potem żółtawy; 60- 120(200) x 8-15(30) mm, wysmukły, z pustym kanałem, ku podstawie rozszerzony; powierzchnia z drobnymi włókienkami, łuseczkami lub gładka; pierścień biały, delikatny, zanikający, ruchomy, często opuszczony leżący na podstawie trzonu.

space

Pileus whitish, with ocher-brown top; at first ovoid, soon long cylindric, 30-60 mm wide and (50)60 - 130(150) tall, mature with decurved margin, bell-shaped; surface (beside glabrous center) fibrillose with whitish, dense, coarse, recurved scales; at maturity cap margin become decurved, pinkish, then becoming black and deliquescing into black liquid.

space

Stipe white, yellowish in age; 60- 120(200) x 8-15(30) mm, slender, hollow, enlarged toward the base; surface fibrillose; taste mild; smell indistinct, pleasant; ring white, soft, movable, often seen at stipe base.

space

zarodniki

Wysyp zarodników czarny. Zarodniki jajowate, gładkie, (10)12 - 14(16) x (6)7 - 8 µm.

Spore print black. Spores ovoid, smooth, (10)12 - 14(16) x (6)7 - 8 µm.

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Bardzo pospolity. Owocniki wyrastają od maja do listopada, z gleby, pojedynczo lub częściej gromadnie. Często w ludzkim sąsiedztwie, w ogrodach, w parkach, na trawnikach, na nawożonych łąkach, obrzeżach lasu, na wysypiskach śmieci i stertach nawozu, przy drogach i ulicach. Niemal pewne jest wystąpienie w pierwszych latach po założeniu trawnika.

Very common. Spring-fall. Gregarious, more rarely solitary, from soil, often close to human habitats, in gardens and parks, on roadsides, lawns.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalne są młode owocniki, jeszcze zamknięte i czysto białe, szybko zaczynają się rozpływać dlatego nie wolno zwlekać z przyrządzeniem. Smaczny. W ubiegłych wiekach czarna maź zarodnikowa bywała stosowana jako pigment przy produkcji niektórych rodzajów atramentu – stąd też i epitet gatunkowy czernidłaka pospolitego (Coprinopsis atramentaria).

Edible when young.

gatunki podobne

Coprinopsis atramentaria (czernidłak pospolity) — C. atramentaria

Grzyb bardzo charakterystyczny i trudno o pomyłkę. Walcowatym kształtem, białym kolorem i dość znacznym rozmiarem wyróżnia się spośród innych gatunków.

space

Stosunkowo podobny jest rzadki czernidłak wielkopierścieniowy (Coprinus sterquilinus) ale jest mniejszy, wyrastaj na nawozie i ma większe zarodniki.

This specie is easy to identify thank to its size, cap shape and coarse white scales.

space

Quite similar is rare czernidłak wielkopierścieniowy (Coprinus sterquilinus) which grows on dung, is smaller and has bigger spores.

wybrane okazy · selected collections ⇈

04 11 03 - 1
/dolina Odry-Oławy/

04 05 22 - 3
/Jurata/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[1757]
Coprinus comatus (O.F. Mull.) Pers. · synonimy: C. giganteus Ritz., C. ovatus (Schaeff.) Fr., C. porcellanus (Schaeff.) J. Schrot.
uwagi: wg IF C. porcrllanus to odrębny gatunek, podobnie C. giganteus
publikacje: Flisińska 2004, Bujakiewicz i in. 2005, Bujakiewicz 2004, Zieliński i in. 2007, Lisiewska i Strakulska 2002, Wojewoda 2002, Wojewoda 2005, Celka 2002, Friedrich i Orzechowska 2002, Stasińska 2008a, Łuszczyński 2004a, Lisiewska 2004, Szczepkowski 2007, Wilga 2004b, Halama i Panek 2000, Friedrich 2002, Henel 2007, Flisińska 2000b, Łuszczyński 2008, Kujawa 2008, Ławrynowicz 2000, Adamczyk 2009, Wilga 2000a, Wilga 2000b, Wilga i Wantoch-Rekowski 2008, Kujawa 2009, Kujawa 2009a, Adamczyk i Kucharski 2005, Adamczyk i in. 2004, Bujakiewicz i Kujawa 2010, Halama i Romański 2010, Szczepkowski i Sierota 2010, Grzywnowicz 2001, Kryza i Puciata 2009, Ławrynowicz i Szkodzik 2002, Narkiewicz 2011, Zieliński i in. 2011, Bujakiewicz 2011, Kujawa i in. 2012b, Gierczyk i in. 2013, Sumorok i in. 2013, Żurawlew 2014, Głowska i in. 2013, Karasiński i in. 2015, Halama 2015, Gierczyk i in. 2015 , Chachuła i in. 2015, Kozłowska i in. 2015, Kujawa i in. 2016, Grzesiak i in. 2017, Stasińska i Sotek 2016, Adamczyk 2011b, Nowakowski i Bulak 2016, Wojewoda i in. 2016, Stasińska i Sotek 2017, Kwiatkowska 2017, Wilga i Wantoch-Rekowski 2018, Gierczyk i in. 2018, Gierczyk i in. 2018a, Hoffeins i in. 2017, Chachuła 2018, Bujakiewicz 2018, Gierczyk i in. 2019a, Kozłowska i in. 2019, Gierczyk i in. 2019b, Dawidowicz 2019, Dawidowicz 2019a, Kujawa i in. 2019 , Brzeg i Lisiewska 2018, Chachuła i in. 2019a, Piskorski i Majda 2019, Friedrich 2020, Piskorski 2021, Wrzosek 2020, Gierczyk i Kujawa 2020, Ślusarczyk 2021, Gierczyk i in. 2020, Gorczak i in. 2020, Ławrynowicz i in. 2004 ? (as: C. cornatus), Fiedorowicz 2020, Wilga i Wantoch-Rekowski 2019, Ławrynowicz i in. 2009a, Żurawlew 2018