grzyby trujące - to może zabić

Statystycznie rzecz biorąc, grzyb są przyczyną znikomego procenta zatruć. Prym wiodą te wywołane przedawkowaniem leków. Jednak to zatrucia grzybami są medialne, bo jest tam rzekomo element przypadku, a tragedia dotyka bliskie, a niewinne, osoby. Rodzinę.

Liczba gatunków grzybów silnie trujących, takich które zdarza się nieostrożnym grzybiarzom zebrać i zjeść, bo są duże i mniej lub bardziej podobne do zbieranych jadalnych, nie jest wielka. To raptem kilka gatunków. Ze statystyk SANEPiD wynika, że niemal wszystkie bardzo ciężkie i śmiertelne zatrucia są spowodowane przez jeden gatunek — muchomora zielonawego (Amanita phalloides) (nazywanego też muchomorem sromotnikowym), zdecydowana większość pozostałych silnych zatruć jest dziełem krowiaka podwiniętego (Paxillus involutus) (nazywanego potocznie olszówką). Wszystkie niebezpiecznie trujące grzyby występujące w Polsce są grzybami blaszkowymi lub o innej formie owocników ale bez rurek pod spodem kapelusza.

Ten mini przewodnik jest przeznaczony dla grzybiarza. Bez szumu informacyjnego i bez wiki-bełkotu. Nauczy Cię tej sztuki, pod warunkiem, że będziesz uważny(a), roztropny(a) i rzetelnie przyłożysz się do zrozumienia budowy grzybów - wtedy zaczniesz dostrzegać cechy odróżniające od siebie gatunki.

Muchomor zielonawy (Amanita phalloides) jest przyczyną niemal wszystkich śmiertelnych i ciężkich zatruć grzybami — dlatego jego wyglądu i cech charakterystycznych każdy grzybiarz musi nauczyć się „na pamięć”.

Zwyczajowa nazwa „sromotnik” jest wyjątkowo myląca (bo nawiązuje do nieszkodliwego, o zupełnie innym wyglądzie sromotnika smrodliwego (Phallus impudicus)) — lepiej śmiertelnie trującego muchomora nazywać nie budzącym wątpliwości określeniem muchomor zielonawy.

Trujący krowiak podwinięty (Paxillus involutus), „olszówka”, do lat siedemdziesiątych XX w. był dość powszechnie zbierany przez grzybiarzy. Występuje masowo, także w suchszych okresach lata. Często jednak wywołuje zatrucia, lżejsze lub ciężkie, w skrajnych przypadkach śmiertelne. Dlatego niewątpliwie musi być traktowany jako grzyb niebezpiecznie trujący.

W Polsce występują dwa śmiertelnie trujące białe gatunki muchomorów. Stosunkowo częsty jest muchomor jadowity (Amanita virosa). Rzadko spotyka się formę albinotyczną białej odmiany muchomora zielonawego (Amanita phalloides var. alba).

W Polsce nie ma silnie trujących dużych nadrzewnych grzybów, o pokroju i masywności takiej jak u powszechnie zbieranej opieńki miodowej (Armillaria mellea sensu lato).

Trująca jest też pospolita maślankę trującą (Hypholoma fasciculare)

Lejkówki liściowej (Clitocybe phyllophila) i pokrewne jej, podobne gatunki drobnych lejkówek, wywołuje bardzo silne zatrucia muskaryną. Stanowią zagrożenie dla zbierających drobne grzyby jadalne, zwłaszcza te rosnące w trawie jak np. twardzioszek przydrożny (Marasmius oreades).

Włókniak ceglasty (Inosperma erubescens) to silnie trujący duży grzyb, podobny do wiosennej jadalnej gęśnicy wiosennej (Calocybe gambosa) i jadalnych dzwonkówek (Entoloma). Zbieranie wiosennych jadalnych grzybów blaszkowych to sport wyłącznie dla świadomych grzybiarzy.

Od starożytności piestrzenice były jadane, na co wskazuje choćby łaciński epitet gatunkowy. Tymczasem nie jest to bezpieczny grzyb — surowa piestrzenica kasztanowata oraz opary podczas jej przetwarzania są śmiertelnie trujące, nie mniej niż muchomor zielonawy. Dopiero w procesie suszenia lub gotowania toksyna ulatnia się. Mimo wszystko nie należy jej zbierać i zjadać, gdyż jest zbyt nieobliczalna.

Gąska zielonka (Tricholoma equestre) jest ciekawym przykładem grzyba, który choć powszechnie zbierany, to jednak w pewnych warunkach może doprowadzić do ciężkiego zatrucia, a notowano nawet pojedyncze przypadki zgonu.