Galerina marginata (Batsch) Kühner

Kapelusz higrofaniczny, wilgotny ochrowobrązowy do ciemnobrązowego, czerwonawobrązowego, suchy żółtobrązowy; (10) 15-25 (40) mm średnicy, początkowo półkulisty, wypukły z wiekiem płaski, w centrum z zagłębieniem lub szerokim garbkiem; powierzchnia gładka, sucha, matowa lub nieco lśniąca; w młodości przy brzegu z włókienkami osłony; brzeg równy, ostry, wilgotny nieco prześwitująco prążkowany.

Blaszki jasnobrązowe, z wiekiem czerwonawobrązowe; szerokie, przy trzonie wykrojone ząbkiem i szeroko przyrośnięte; ostrze biało oprószone.

Trzon żółtobrązowy do ciemnobrązowego; 25-60 x 1.5-5 mm, równogruby, pełny, z wiekiem pusty; pierścień włóknisty lub ±błoniasty, zwisający, nietrwały, białawy, zwykle brązowo zabarwiony przez zarodniki; powierzchnia poniżej pierścienia wyraźnie biało kłaczkowato-włóknista na brązowym tle, powyżej pierścienia biało ziarnista na ochrowym tle.

Miąższ jasnoochrowy do brązowego, cienki; zapach i smak mączne, łagodne. Lepiej nie wykonywać próby smakowej bo grzyb silnie trujący.

Barwa wysypu zarodników rdzawobrązowy.Kapelusz higrofaniczny, wilgotny ochrowobrązowy do ciemnobrązowego, czerwonawobrązowego, suchy żółtobrązowy; (10) 15-25 (40) mm średnicy, początkowo półkulisty, wypukły z wiekiem płaski, w centrum z zagłębieniem lub szerokim garbkiem; powierzchnia gładka, sucha, matowa lub nieco lśniąca; w młodości przy brzegu z włókienkami osłony; brzeg równy, ostry, wilgotny nieco prześwitująco prążkowany.

Trzon żółtobrązowy do ciemnobrązowego; 25-60 x 1.5-5 mm, równogruby, pełny, z wiekiem pusty; pierścień włóknisty lub ±błoniasty, zwisający, nietrwały, białawy, zwykle brązowo zabarwiony przez zarodniki; powierzchnia poniżej pierścienia wyraźnie biało kłaczkowato-włóknista na brązowym tle, powyżej pierścienia biało ziarnista na ochrowym tle.

Barwa wysypu zarodników rdzawobrązowy.

Pileus hygrophanous, when moist ochre-brown to dark brown, reddish-brown, dry yellow-brown; (10) 15-25 (40) in diameter, initially hemispherical, convex with age plane, depressed or otherwise broadly umbonate; surface smooth, dry, dull or slightly glossy; when young with velar fibrils at the margin; margin entire, acute, when moist somewhat translucent-striate.
Lamellae light brown, with age reddish-brown; broad, at the stipe notched and adnate; edge white tomentose.
Stipe yellow-brown to dark brown; 25-60 x 1.5-5 mm, equal, solid, hollow with age; the ring fibrous or membranous, pendant, fleeting, off-white, usually brown coloured by spores; surface below the ring distinctively white floccose-fibrillose on brown background, above the ring white granular on ochre background.
Flesh light ochre to brown, thin; smell and taste farinaceous, mild. Better not attempt a palatability testing as the fungus is strongly poisonous.
Spore print rusty-brown.

Zarodniki migdałowate, umiarkowanie brodawkowane, z wyraźną łysinką (suprahilar plage), 8.5-10 × 5-5.5 µm ^[102], 7.7-10.6 × 4.7-6.5 µm ^[26V], 8-11 × 5-6.5 µm ^[106].

Cheilocystydy butelkowate lub wrzecionowate, 45-70 x 8-16 µm ^[102]; pleurocystydy nieliczne, podobne lecz nieco większe ^[26V].

Skórka kapelusza ze słabo rozwiniętą warstwą śluzowaciejących strzępek (ixocutis).Zarodniki migdałowate, umiarkowanie brodawkowane, z wyraźną łysinką (suprahilar plage), 8.5-10 × 5-5.5 µm ^[102], 7.7-10.6 × 4.7-6.5 µm ^[26V], 8-11 × 5-6.5 µm ^[106].

Skórka kapelusza ze słabo rozwiniętą warstwą śluzowaciejących strzępek (ixocutis).

Spores ellipsoid do ovate, moderately verrucose, with plage, -10.5 x 5-5.5 µm ^[102]) . Cheilocystidia lagegeniform to fusiform, 30-60 x 8-18 µm; pleurocystidia not abundant, simillar but bigger.

Częsta. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo, częściej w grupach lub prawie w wiązkach, na rozkładającym się drewnie drzew iglastych (te z drzew liściastych należą do innych podobnych gatunków ^[26V]), także na trocinach, zżynkach i pniakach oraz na zagrzebanym drewnie.Częsta. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo, częściej w grupach lub prawie w wiązkach, na rozkładającym się drewnie drzew iglastych (te z drzew liściastych należą do innych podobnych gatunków ^[26V]), także na trocinach, zżynkach i pniakach oraz na zagrzebanym drewnie.

Śmiertelnie trująca o toksynach analogicznych jak u muchomora zielonawego (Amanita phalloides).^[134]Śmiertelnie trująca o toksynach analogicznych jak u muchomora zielonawego (Amanita phalloides).^[134]

Na drewnie liściastym rośni też podobna hełmówka jesienna (Galerina autumnalis), wyróżnia się zżelatynowaną skórką kapelusza i podłożem na którym wyrasta, poza tym bardzo podobna i często synonimizowana z hełmówką jadowitą (Galerina marginata).

Egzemplarze hełmówki jadowitej (Galerina marginata) rosnące na drewnie liściastym są też ujmowane pod nazwą Galerina unicolor.

Podobna Galerina praticola wyrasta wśród mchów na wilgotnych terenach trawiastych.Na drewnie liściastym rośni też podobna hełmówka jesienna (Galerina autumnalis), wyróżnia się zżelatynowaną skórką kapelusza i podłożem na którym wyrasta, poza tym bardzo podobna i często synonimizowana z hełmówką jadowitą (Galerina marginata).

Podobna Galerina praticola wyrasta wśród mchów na wilgotnych terenach trawiastych.

On deciduous wood can be also found a similar hełmówka jesienna (Galerina autumnalis), distinguished by gelatinized cuticle of the cap and the substrate on which it grows, otherwise it is very similar and often considered synonymal with hełmówka jadowita (Galerina marginata). Specimens hełmówka jadowita (Galerina marginata) growing on hardwood are also included taxonomically under the name Galerina unicolor.
Similar Galerina praticola can be found in the moss on waterlogged grasslands.