Galerina marginata (Batsch) Kühner

Kapelusz higrofaniczny, wilgotny ochrowobrązowy do ciemnobrązowego, czerwonawobrązowego, suchy żółtobrązowy; (10)15-25(40) mm średnicy, początkowo półkulisty, wypukły z wiekiem płaski, w centrum z zagłębieniem lub szerokim garbkiem; powierzchnia gładka, sucha, matowa lub nieco lśniąca; w młodości przy brzegu z włókienkami osłony; brzeg równy, ostry, wilgotny nieco prześwitująco prążkowany.

Trzon żółtobrązowy do ciemnobrązowego; 25-60 x 1.5-5 mm, równogruby, pełny, z wiekiem pusty; pierścień włóknisty lub ±błoniasty, zwisający, nietrwały, białawy, zwykle brązowo zabarwiony przez zarodniki; powierzchnia poniżej pierścienia wyraźnie biało kłaczkowato-włóknista na brązowym tle, powyżej pierścienia biało ziarnista na ochrowym tle.

Barwa wysypu zarodników rdzawobrązowy.

Zarodniki migdałowate, umiarkowanie brodawkowane, z wyraźną łysinką (suprahilar plage), 8.5-10 × 5-5.5 µm ^[102], 7.7-10.6 × 4.7-6.5 µm ^[26V], 8-11 × 5-6.5 µm ^[106].

Skórka kapelusza ze słabo rozwiniętą warstwą śluzowaciejących strzępek (ixocutis).

Częsta. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo, częściej w grupach lub prawie w wiązkach, na rozkładającym się drewnie drzew iglastych (te z drzew liściastych należą do innych podobnych gatunków ^[26V]), także na trocinach, zżynkach i pniakach oraz na zagrzebanym drewnie.

Śmiertelnie trująca o toksynach analogicznych jak u muchomora zielonawego (Amanita phalloides).^[134]

Zagrożeniem dla grzybiarzy jest możliwość pomylenia silnie trującej hełmówki jadowitej (Galerina marginata) z łuszczakiem zmiennym (Kuehneromyces mutabilis).

Drugie źródłem fatalnych pomyłek może być mylenie przez poszukujących halucynogennych nadrzewnych łysiczek (Psilocybe) z kręgu łysiczki czeskiej (Psilocybe bohemica). To bardzo rzadkie grzyby a ich odróżnienie wymaga dużej biegłości mykologicznej.

A fatal mistake can be made by those collecting edible łuszczak zmienny (Kuehneromyces mutabilis) which differs in that the surface of the stipe below annular zone is squamulose and not fibrillose. Gills are short decurrent. Fruitbodys slightly more robust and usually grows clustered. Its spores are smooth, with distinct germ pore, cystidia indistinct. Collectors of wood-inhabitant hallucinogenic łysiczka (Psilocybe) eg. łysiczka czeska (Psilocybe bohemica) group can also fall a prey to fatal mistakes. They are rare and belong to robust LBM (little brown mushrooms) group. One must have great mycological practice to recognize species in this group.

Na drewnie liściastym rośni też podobna hełmówka jesienna (Galerina autumnalis), wyróżnia się zżelatynowaną skórką kapelusza i podłożem na którym wyrasta, poza tym bardzo podobna i często synonimizowana z hełmówką jadowitą (Galerina marginata).

Podobna Galerina praticola wyrasta wśród mchów na wilgotnych terenach trawiastych.