grzyby.pl

Gyromitra esculenta (Pers.) Fr.

piestrzenica kasztanowata, "babie uszy", False Morel /en/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata)
pokrój
Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata)
Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata)
Gyromitra esculenta (piestrzenica kasztanowata)

opis

Główka owocnika mniej więcej kulista, nieregularnie, mózgowato pofałdowana, płatowata, barwy od żółtobrązowej do ciemnobrązowej, czarnobrązowej; wysokość całego owocnika 50-100 (120) mm, a szerokość 50-150 mm; wnętrze główki poprzerastane, kremowe.

Trzon krótki, długości 1/3 do 1/4 wysokości kapelusza i grubości niewiele mniejszej od jego średnicy; biały, brązowo-purpurowo poplamiony; powierzchnia silnie pobrużdżona i pomarszczona; pusty.

Miąższ kruchy; bez wyróżniającego się smaku, czy zapachu.

Sporocarp's head rounded, irregular, brain-like lobed; yellow-brown to dark brown, black-brown; sporocarp height 50-100 (120) mm, 50-150 mm broad; head partially hollow, inner surface cream.
Stipe short, 1/3 to 1/4 of head height, width only slightly less then head diameter; white with brownish-purple stains; surface grooved and wrinkled; hollow.
Flesh fragile; without distinctive taste or odour.

zarodniki

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki elipsoidalne, gładkie (zobacz uwagi), z dwoma oleistymi kroplami, 13-21 x 7-10 µm.
Spore print cream. Spores ellipsoid, smooth, with two drops, 13-21 x 7-10 µm.

występowanie

Jest w czekliście Chmiel (2006). [140]
Częsta. Owocniki wyrastają wiosną (marzec/kwiecień) w lasach sosnowych, pojedynczo lub w grupach. Często w młodnikach i na uprawach.
Common. Spring, solitary or in groups, in coniferous forests.

jadalne czy trujące? 🔴

Niebezpiecznie trująca. Za "Diagnostyką laboratoryjną zatruć grzybami", PZWL 1988, Wanda Lasota i Maria Klawitter czynnikiem toksycznym jest gyromitryna (N-metyloformylohydrazon aldehydu octowego). Wg. Piotra R. Burdy - "Zatrucia ostre grzybami i roślinami wyższymi" objawy zatrucia rozpoczynają się czasami po wielu dniach. Charakterystyczne jest to, że zatruciu można ulec wdychając opary z gotowanych grzybów. Dalej czytamy, że najpewniej MMH uszkadza czerwone krwinki i przy ciężkim zatruciu produkty ich rozpadu uszkadzają nerki i wątrobę. Czynniki trujące rozkładają się, bądź ulatniają przy gotowaniu i suszeniu. Jednak nie ma możliwości stwierdzenia w jakim stopniu dlatego lepiej nie ryzykować.
Deadly poisonous. Toxin is monomethylhydrazine (MMH), which is volatile substance, so when breathed during cooking could be fatal.
Gyromitra infula (piestrzenica infułowata)
Gyromitra infula (piestrzenica infułowata) · na bardzo silnie zmurszałym, leżącym pniu brzozy w wilgotnym lesie świerkowo-grabowym
Bardzo podobna jest piestrzenica olbrzymia (Gyromitra gigas), do pewnego odróżnienia jedynie pod mikroskopem, po odmiennych zarodnikach, o drobno szorstkiej powierzchni i ze zgrubieniami na końcach; makroskopowo jest przeciętnie większa, jaśniejsza, ma bardzo krótki i gruby trzon, rośnie w lasach liściastych.

Very close is piestrzenica olbrzymia (Gyromitra gigas), reliable could be distinguished only under microscope, thanks to its finely coarse spores with enlargements on ends; macroscopically its bigger, looks paler and has very short and thick stipe, grows in decidious forests.

Piestrzenica infułowata (Gyromitra infula) istotnie różni się kształtem główki, która składa się z kilku dużych, nie bruzdowanych płatów. Występuje głównie jesienią.

piestrzenica infułowata (Gyromitra infula) differs significantly with cap composed of few big lobs, not wrinkled.

Oczywista jest możliwość pomyłki z jadalnymi smardzowatymi (Morchellaceae), te jednak nie maja pofałdowanej mózgowato główki a jamkowatą.

Grown in autumn.
One could consider mistaken with edible smardzowate (Morchellaceae). Morels got no brain-like lobed head but with ridges and pits.

wybrane okazy · selected collections

#9
05 05 11 - 7
/półwysep Helski/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Breitenbach J., Kraenzlin F., 1981 — Fungi of Switzerland 1 - Acomycota. [26I]
  • Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
  • Gerhardt, E., 1995 — Przewodnik grzyby. [1]
  • Skirgiełło A., 1990 — Nasze grzyby. [19]
  • Chmiel, M.A., 2006 — Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. Checklist of Polish larger Ascomycetes. [140]
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji