Butyriboletus regius (masłoborowik królewski)

cechy diagnostyczne w kluczu:Boletus (borowik)kl 56

owocnik

Kapelusz z czerwonymi, krwistoczerwonymi wrośniętymi kosmkami na żółtawym, różowawym tle, z wiekiem płowieje, płoworóżowy, różowy z fioletowym odcieniem; 60-150 mm, półkulisty, z wiekiem poduchowaty, masywny; powierzchnia zamszowata, bywa bardzo nierówna, sucha, wilgotna nieco lepka; brzeg początkowo podwinięty.

space

Trzon chromowożółty, często z winnoczerwonymi plamami, z żółtą siateczką widoczną zwłaszcza w górnej połowie; 50-150 x 15-60 mm, początkowo pękaty, potem maczugowaty.

space

Pileus with red, blood-red appresed fibrils on yellowish, pinkish background, in age fading gray-rosa, rosa with violet tint; 60-150 mm broad, hemispheric, in age pulvinate, massive in apperance; surface tomentose, could be very uneven, dry, when wet subviscid; margin at first incurved.

space

Stipe chrome-yellow, often with vinaceous dots, with yellow reticulation which could be seen especially in upper part of the stipe; stipe 50-150 x 15-60 mm, at first bulbous, then clavate.

space

zarodniki

Wysyp zarodników oliwkowy. Zarodniki cylindryczno-wrzecionowate, gładkie, żółtobrązowe, cienkościenne, 13-17 x 4-5 µm.

Spore print olive. Spores ellipsoid-fusiforme, smooth, yellow-brown, thin-walled, 13-17 x 4-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. ^[105]

Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.7 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.

Rzadki. Od lata do jesieni, pojedynczo, w grupach lub zrośnięte po kilka, w ciepłych lasach liściastych, w buczynach, zwłaszcza pod dębami.

Rare. Summer-fall, in warm regions, in decidious forests, usually under oaks.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny. W Polsce podlega ochronie gatunkowej.

Edible.

uwagi

Cortinarius violaceus ssp. violaceus (zasłonak fioletowy typowy) — Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)

Jest to gatunek bardzo podobny do borowika żółtobrązowego (Butyriboletus appendiculatus) o brązowym kapeluszu, czasem uznawany po prostu za jego czerwoną formę.

Close related is masłoborowik żółtobrązowy (Butyriboletus appendiculatus) (photo in this paragraph) which differs with brown cap.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

mzd.050821-19562
leg. Marek Zajdek
/okolice Jasła/

arkpw.200706-1
leg. Arkadiusz Pawlak
rev. Ryszard Rutkowski
/woj. dolnośląskie, pow. Świdnica/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Dermek A., 1988 — Grzyby znane i mniej znane. [9]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacje po 2000 r.”
Boletus appendiculatus Schaeff. ssp. regius (Krombh.) Konrad
· publikacje: Kujawa i Gierczyk 2007 (patrz uwagi w Łuszczyński 2020c) · Łuszczyński 2020c · Orłowski 2006 (as: Boletus regius)

znaleziska Butyriboletus regius na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

BE-51 361265 BE-52 361264 361266 FG-00 19562 FG-16 31864

ID19562 Boletus regius; Józefów, trasa Jasło-Folusz rów przydrożny, FG-00; 21.08.2005; wśród dębów, lecz las powyżej świerkowy; na ziemi w trawie w grupach po 3-4 sztuki w sumie ok. 20; leg. Marek Zajdek; det. Marek Zajdek; eksykat: brak, tak, notatka: brak; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi: fot. 17054 fot. 17055

ID31864 Boletus regius; woj. podkarpackie, Sanok, las otaczający dzielnicę Biała Góra, FG-16; 2005.08.20; las bukowy; na skalistym położu pojedyńczy owocnik; leg. Jarosław Orłowski; det. Jarosław Orłowski; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Orłowski J. 2006. Nowe stanowisko borowika królewskiego Boletus regius Krombh. w Górach Słonnych. Chrońmy Przyr. Ojcz. 62 (6): 67-70. Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Kiepska jakość fotografii, za którą przepraszam - w chwili tego odkrycia nie zdawałem sobie sprawy, że właśnie odkrywam drugie stanowisko w Polsce borowika królewskiego i nie koncentrowałem się na walorach naukowych fotografii.

fot. 34722 fot. 34723

ID361264 Butyriboletus regius; Kłonice, pow. jaworski, woj. Dolnośląskie, BE-52; 2022.09.05; ciepłolubna dąbrowa; Wapienne, gliniasto-piaszczyste w niewielkim rozproszeniu, 10 owocników; leg. Piotrek Jagodziński; det. Piotrek Jagodziński; , tak
uwagi: 10 owocników rosło na skraju niewielkich zadrzewień dębowych, niestety w dużej mierze były powyrywane i pokrojone. W 2022 r. na terenie Pogórza Kaczawskiego odnaleziono 7 stanowisk. fot. 1373246

ID361265 Butyriboletus regius; Stara Kraśnica, pow. złotoryjski, woj. Dolnośląskie, BE-51; 2022.09.15; ciepłolubna dąbrowa; Wapienne, ciepłe 4 owocniki, pojedynczo; leg. Piotrek Jagodziński; det. Piotrek Jagodziński; , tak
uwagi: 4 owocniki rosną na skraju zadrzewień pomiędzy miejscowościami Stara Kraśnica i Wojcieszów, obok rzeki Kaczawy. Jest to jedno z 7 doniesień tego gatunku w 2022 r. na terenie Pogórza Kaczawskiego. fot. 1373250 fot. 1373251

ID361266 Butyriboletus regius; Siedmica, pow. jaworski, woj. Dolnośląskie, BE-52; 2022.09.10; świetlista dąbrowa; kamieniste z grubą warstwą próchnicy kilkanaście owocników w rozproszeniu; leg. Piotrek Jagodziński; det. Piotrek Jagodziński; , tak
uwagi: 3 subpopulacje po 5-10 owocników, oddalone od siebie o 100-200 m rosną na bezimiennych wzgórzach na wschód od miejscowości Siedmica w Parku Krajobrazowym Chełmy. Niestety teren często przeczesywany przez grzybiarzy, czego efektem jest wyrwanie części owocników. fot. 1373255 fot. 1373256