grzyby.pl

Butyriboletus appendiculatus (Schaeff.) D. Arora et J.L. Frank

masłoborowik żółtobrązowy, borowik przyczepkowy · borowik żółtobrązowy, Butter Bolete /en/
Boletus appendiculatus Schaeff. [gł. w czekl.]
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Cortinarius violaceus ssp. violaceus (zasłonak fioletowy typowy)
Cortinarius violaceus ssp. violaceus (zasłonak fioletowy typowy)
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
cechy diagnostyczne w kluczu:Boletus (borowik)kl 58

owocnik

Butyriboletus appendiculatus (masłoborowik żółtobrązowy)
Kapelusz żółtobrązowy, czerwonobrązowy do jasnobrązowego, z wiekiem także z rdzawymi lub czerwonymi plamami, uciśnięte miejsca ciemnieją; 70-150(200) mm średnicy, półkulisty, z wiekiem poduszkowaty, może być także bardzo nierówny, z zagłębieniami; powierzchnia z wrośniętymi delikatnymi włókienkami, matowa, aksamitna lub naga, z wiekiem może być popękana, wilgotny nieco lepki; brzeg początkowo podwinięty, ostry i skórka nieco wystająca poza rurki. Skórka kapelusza pod wpływem KOH przebarwia się słabo czerwonawobrązowo, reakcja występuje nawet po wysuszeniu [26III].

space

Trzon złotożółty, często z rdzawymi lub czerwonawymi smugami, uciśnięte miejsca ciemnieją; z delikatną żółtą lub brązowawą siateczką widoczną zwłaszcza pod kapeluszem; 50-150 x 15-55 mm, pękaty, z wiekiem cylindryczny, korzeniasto zakończony.

space

space

zarodniki

Wysyp zarodników oliwkowobrązowy. Zarodniki elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, miodowożółte, cienkościenne, 11-15 x 4.5-5 µm.
Spore print olive-brown. Spores ellipsoid-fusiform, smooths, thin-walled, 11-15 x 4.5-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Rzadki. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach, w ciepłych okolicach, głównie w lasach liściastych pod bukami i dębami, rzadko w iglastych; preferuje gleby wapienne.
Not common. Summer-fall, solitary to gregarious, in warm regions, in decidious forests, under beech or oak; prefer calcareous soils.
Czerwona Lista[125] — V–narażony na wymarcie

jadalne czy trujące? 🟢

Jadalny i uważany za smaczny.
Edible and considered choice.

inne gatunki z kręgu borowika przyczepkowego

Odmiana o czerwonawo zabarwionym kapeluszu jest uznawana za osobny gatunek masłoborowik królewski (Butyriboletus regius).
Formy rosnące w lasach iglastych, zwłaszcza pod jodłą, odróżniające się nie błękitniejącym miąższem są podawane jako masłoborowik górski (Butyriboletus subappendiculatus).
Inna forma borowika przyczepkowego to masłoborowik blednący (Butyriboletus fechtneri) - młode owocniki mają różowo-karminowy nalot na generalnie żółtym trzonie i jasny srebrzysto-szary kapelusz.

space

podobieństwo do prawdziwka (Boletus edulis)

Z racji żółtego zabarwienia porów i brązowego kapelusza gatunek ten na pierwszy rzut oka przypomina prawdziwka - borowika szlachetnego (Boletus edulis). Po bliższym przyjrzeniu się dostrzega się różnicę: żółtą barwę trzonu i żółtawy miąższ siniejący na przekroju, trzon jest pokryty delikatną żółtawą siateczką.
Podobny płowiec jodoformowy (Hemileccinum impolitum) występuje także w lasach bukowych i dębowych, nie ma siateczki na trzonie, miąższ nie błękitnieje i ma nieprzyjemny zapach fenolu.

space

wybrane okazy · selected collections

#13
zo.080827-121200
leg. Zbigniew Oziębło
/okolice Buska-Zdrój/
#5
zo.080830-1
leg. Zbigniew Oziębło
/okolice Buska-Zdrój/
#2
zo.090813-1
leg. Zbigniew Oziębło
/okolice Buska-Zdrój/
#8
ws.080821-121081
leg. Wiesław Smyrski
/Jastkowice/
#4
ah.060720-37088
leg. Anna Hreczka
/Olchowiec, pow. jasielski/
#5
ah.070607-68591
leg. Anna Hreczka
/Olchowiec, pow. jasielski/
#3
ah.070825-75138
leg. Anna Hreczka
/Wola Jasienicka, pow. brzozowski/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Dermek A., Pilat A., 1991 — Poznajemy grzyby. [8]
  • Dermek A., 1988 — Grzyby znane i mniej znane. [9]
  • Breitenbach J., Kraenzlin F., 1991 — Fungi of Switzerland 3 - Boletes & Agarics 1st part [26III]
  • Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. [5]
  • Knudsen, H., Vesterholt, J., 2012 — Funga Nordica "2" [141]
  • Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
  • Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]
znaleziska Butyriboletus appendiculatus na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

366221 366220 AB-94 316207 317948 CA-89 265730 EE-43 357996 EF-35 121200 EF-89 39368 EG-09 38769 39377 EG-28 44966 FE-57 347514 FE-95 121081 FF-92 359585 FF-93 75138 344588 277063 FG-21 344627 344628 37088 68591 FG-25 344638 FG-33 331317

 ID37088  Boletus appendiculatus; Olchowiec, powiat jasielski, FG-21; 2006.07.20; obrzeże lasu bukowego, z nielicznymi domieszkami innych liściastych; na ziemi jeden owocnik; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 3/AH/4.12.06, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: sptykałam je już tam w poprzednich sezonach. Zawsze był to jeden owocnik.
fot. 45123 fot. 45124

 ID38769  Boletus appendiculatus; Pagorzyna pow, Gorlice, 3 km SE, EG-09; 2006.08.08; Cienisty las jodłowy z domieszką buka i dębu; na ziemi, wśród ściółki, podłoże gliniaste zwykle kilka (5-8) pojedynczych owocników na powierzchni ok. 2 arów; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-08-08 Boletus appendiculatus>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Borowik żółtobrunatny (przyczepkowy)

fot. 48280 fot. 48281

 ID39368  Boletus appendiculatus; Swoszowa gm. Szerzyny, powiat Tarnów, 2.5 km E, EF-89; 2006.08.17; Las mieszany z przewagą jodły; Na ziemi wśród grubej warstwy ściółki 3 uszkodzone owocniki na kilkunastu metrach kwadr - 2 stare i jeden młody; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-08-17 Boletus appendiculatus>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Borowik przyczepkowy = b. żółtobrązowy
fot. 49376 fot. 49377

 ID39377  Boletus appendiculatus; Pagorzyna pow, Gorlice, 2.5 km NE, EG-09; 2006.08.24; Las mieszany z przewagą jodły; Na ziemi wśród ściółki 6 owocników na kilkunastu m kwadratowych - jedno stanowisko w lesie; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-08-24 Boletus appendiculatus>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Borowik przyczepkowy = b. żółtobrązowy
fot. 49388 fot. 49389

 ID44966  Boletus appendiculatus; Smerekowiec k/Uścia Gorlickiego, woj. małopolskie, EG-28; 2006.09.06; las jodłowo - świerkowy z pojedynczymi drzewami liściastymi; na ziemi wśród ściółki grupka kilku owocników; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK , u zgłaszającego, <2006-09-06 Boletus appendiculatus>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Borowik żółtobrązowy (d. przyczepkowy)
fot. 57758

 ID68591  Boletus appendiculatus; Olchowiec, powiat krośnieński, FG-21; 2007.06.07 i 2007.06.14; obrzeże lasu bukowego, z nielicznymi domieszkami innych liściastych; na ziemi w grupie 3 owocniki, tydzień później jeszcze 2; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 10/AH/6.09.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: Potwierdzenie stanowiska z 20 lipca 2006, ID: 37088

fot. 100752 fot. 100753 fot. 100754 fot. 100755 fot. 100756

 ID75138  Boletus appendiculatus; las w okolicach Woli Jasienickiej, powiat brzozowski, FF-93; 2007.08.25; las mieszany z jodłą, dębem i bukiem, w miejscu znalezienia głównie jodła i liściaste zakrzaczenia; na ziemi, na środku śródleśnej drogi, w pobliżu rosła też grupka borowików żółtoporych i jeden usiatkowany dwa owocniki bardzo blisko siebie; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 8/AH/6.09.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 116145 fot. 116146 fot. 116147

 ID121081  Boletus appendiculatus; rezerwat Jastkowice, FE-95; 2008.08.21; las mieszany dąb, grab, lipa, jodła; na ziemi w grupie 8 szt.; leg. Wiesław Smyrski; det. Wiesław Smyrski; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: N 50st38`04.63", E 22st07`52.75"

fot. 216973 fot. 216974 fot. 216975

 ID121200  Boletus appendiculatus; Szczytniki, gmina Wiślica, pow.buski, woj.świętokrzyskie, EF-35; 2008.08.27; las grabowy z domieszką dębu; na ziemi na powierzchni ok 500 m 20 owocników; leg. Zbigniew Oziębło; det. Zbigniew Oziębło; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 5/ZO/29.11.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 217357 fot. 217358 fot. 217359

ID265730 Boletus appendiculatus; TPK Gdańsk Leśn. Sopot, pow. Sopot, woj. pomorskie, CA-89; 2015.08.12; świerk, buk; ziemia dwa owocniki; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. R. Rutkowski; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza bazy A.K., tak, notatka: tak, Spis grzybów TPK Gdańsk
uwagi: fot. 778582fot. 778583

 ID277063  Butyriboletus appendiculatus; okolice Woli Jasienickiej, pow. brzozowski, woj. podkarpackie, FF-93; 2014.08.15; las bukowy z jodłą i in.; na ziemi ok. 30 owocników w grupie; leg. Przemysław Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: BGF0000716, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 825666 fot. 825667

ID316207 Boletus appendiculatus; Puszcza Bukowa, 2,1 km na NW od Kołbacza, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2018.07.29; buczyna; na ziemi pod bukami w grupie - 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1011052 fot. 1011053 fot. 1011054 fot. 1011055 fot. 1011056 fot. 1011057
reakcja skórki kapelusza (owocnik wysuszony) pod wpływem KOH
fot. 1011058

ID317948 Boletus appendiculatus; Puszcza Bukowa (rez. Osetno), 2,1 km na NE od Dobropola Gryfińskiego, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2018.09.12; pobocze drogi leśnej pomiędzy drzewostanem Św a Bk z Db; na ziemi w pobliżu Bk i Db, 10 m dalej Św w wiązce - 8 owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1022748 fot. 1022749 fot. 1022750 fot. 1022751 fot. 1022752 fot. 1022753 fot. 1022754 fot. 1022755 fot. 1022756

 ID331317  Boletus appendiculatus; okolice Woli Niżnej, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-33; 2016.07.24; las głównie jodłowo bukowy i in.; na ziemi 1 owocnik; leg. Anna Hreczka; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0002366, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1137808 fot. 1137809 fot. 1137810
Wątek Boletus appendiculatus

ID344588 Butyriboletus appendiculatus; las w okolicach Woli Jasienickiej, pow. brzozowski, woj. podkarpackie, FF-93; 31.07.2016; las mieszany z jodłą, dębem i bukiem, w miejscu znalezienia głównie jodła i liściaste zakrzaczenia, miejsce prześwietlone przy leśnej drodze; na ziemi 2 zrośnięte owocniki; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1223076 fot. 1223077

ID344627 Butyriboletus appendiculatus; Olchowiec, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-21; 2017.07.09; las bukowy na kamienistym zboczu mocno pochylonym w kierunku południowym; na ziemi 1 owocnik; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: Owocnik z lewej strony zdjęcia to Butyriboletus appendiculatus, po prawej Butyriboletus roseogriseus. Co roku w tym lesie, w różnych jego miejscach można spotkać pojedyncze okazy, wyjątkowo po kilka. Las jest uczęszczany, więc trzeba mieć szczęście żeby na nie trafić.
fot. 1223240 fot. 1223241

ID344628 Butyriboletus appendiculatus; Ropianka, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-21; 2017.09.03; odła, świerk, sosna, brzoza, leszczyna, grab, buk i in; na ziemi 1 owocnik; leg. Przemysław Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1223244

ID344638 Butyriboletus appendiculatus; okolice miejscowości Mokre, pow. sanocki, woj. podkarpackie, FG-25; 2015.08.15; las głównie jodłowy z nielicznymi bukami i in.; na ziemi w igliwiu 4 i 2 owocniki zrośnięte, 1 pojedynczo; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1223403 fot. 1223404 fot. 1223405 fot. 1223406 fot. 1223407

ID347514 Butyriboletus appendiculatus; Dębszczyzna, FE-57; 2021.08.13; Las grabowo-dębowy; na ziemi 5 owocników; leg. Robert Kozak; det. Robert Kozak; eksykat: Tak, zostanie wysłany do Błażej Gierczyk, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1249460.html
uwagi: fot. 1249466fot. 1249467

ID357996 Butyriboletus appendiculatus; 1,2 km na S od Stąporków, pow. konecki, woj. świętokrzyskie, EE-43; 2021.07.21; Las jodłowy. Wtrącenia pojedynczych grabów, buków i dębów.; Podłoże gliniaste, pokopalniane. Owocniki najczęściej rosną pojedynczo, ale zdarzają się lata, gdy rosną masowo. Stanowisko ograniczone do niewielkiego obszaru. Poza nim nie wystepują.; leg. Jan Kochanowski; det. Jan Kochanowski; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustoszy bazy., tak
uwagi: Owocniki znajdywane w tym siedlisku od 2017 roku i corocznie powtarzją owocnikowanie.
Słabo lub mocno sinieją przy trzonie i rurkach w przypadku przekrojenia lub ucisku.

2017 rok

fot. 1340691 fot. 1340692

2021 rok

fot. 1340693 fot. 1340694 fot. 1340695 fot. 1340696

Porównanie z masłoborowikiem górskim (po prawej)

fot. 1340697 fot. 1340698

Przekroje (borowik górski po lewej)

fot. 1340699



ID359585 Butyriboletus appendiculatus; ok. 1,5 km NE od Bratkówki (Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy), pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FF-92; 2022.08.01; las z głównym udziałem jodły, buka, dębu, sosny, grabu i in; ziemia 2 owocniki wyrwane i porzucone, jeden ok. 0,5 km od poprzednich (3 owocniki pojedynczo); leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1358568 fot. 1358569 fot. 1358570 fot. 1358571 fot. 1358572 fot. 1358573 fot. 1358574

ID366220 Butyriboletus appendiculatus; Rokszyce, pow. przemyski, woj. podkarpackie; 15.09.2022; las jodłowy; na ściółce 1 okaz; leg. piotr pytel; det. Błażej Gierczyk;
uwagi: współ. stan. 49.723629 22. 669514 https://www.bio-forum.pl/messages/33/1370880.html

ID366221 Butyriboletus appendiculatus; Bircza - Boguszówka, pow. przemyski, woj. podkarpackie; 11.09.2022; las jodłowy; na ziemi i igliwiu 2 okazy; leg. piotr pytel; det. Błażej Gierczyk;
uwagi: współ. stan. 49.721021 22.533300 https://www.bio-forum.pl/messages/33/1369834.html

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji