oznaczanie

Oznaczanie gatunków jest trudne. Cechy morfologiczne są niewyraźne, zmienność fenotypowa duża. Gatunki mogą rosnąć w jednym miejscu przemieszane. W wielu przypadkach jedynym ratunkiem jest sekwencjonowanie DNA.
Poszczególne gatunki różnią się:

space

barwą główki, która generalnie jest dość zmienna - dlatego należy mieć przynajmniej kilka owocników dla jej oceny,

space

* rodzajem egzoperydium, jest ono błoniaste lub mniej lub bardziej włókniste, jako że nietrwałe to oceny dokonuje się na podstawie jego resztek na powierzchni główki i często obecności u podstawy główki, w formie przylegającego kołnierza, fragmentów egzoperydium pozlepianego z grudkami podłoża,

space

urzeźbieniem zarodników i ich wielkością,

grubością strzępek włośni i obecnością zgrubień przy przegrodach (septach) strzępek włośni.

opis

Owocnik tworzy się podziemnie, wtedy jest kulistawy. Dojrzały częściowo nadziemny, buławkowaty, zbudowany z zagłębionego w podłożu trzonka i kulistej główki. Barwa owocników zlewająca się z podłożem, ochrowa do brązowej. Wysokość owocnika do kilku cm, średnica głowki do 15 mm. Osłona zewnętrzna cienka, na dojrzałym owocniku widać jej resztki w postaci kołnierzyka u podstawy główki. Główka zbudowana z cienkiej, papierowatej, osłony wewnętrznej, na jej szczycie kolisty otwór, płaski lub w kształcie mniej lub bardziej wyraźnej rurki. U niektórych gatunków powierzchnia trzonu pokryta łuseczkami. Gleba (masa zarodnikonośna) jednorodna, rdzawa.

zarodniki

Zarodniki kuliste, mniej lub bardziej brodawkowane, żółtobrązowawe, w zależności od gatunku 4-8 µm średnicy.

występowanie

Do 2014r. wszystkie gatunki z tego rodzaju podlegały w Polsce ochronie gatunkowej. Od tego roku są chronione trzy rzadsze gatunki. Z ochrony są wyłączone dość częste: berłóweczka zimowa (Tulostoma brumale) i berłóweczka frędzelkowana (Tulostoma fimbriatum).
Grzyby rzadkie a może raczej przeoczane. Związane z siedliskami ciepłymi, suchymi, zwykle z piaskami wapiennymi albo z wapieniami poza lasami. Na stanowiskach gdzie występują można spotkać po kilka gatunków występujących obok siebie. Owocniki pojawiają się od wiosny do późnej jesieni. Ponieważ są stosunkowo trwałe, to można je znajdować przez cały rok.
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). [14]
  • Hansen, L., Knudsen, H., 1997 — Nordic Macromycetes vol. 3. Heterobasidioid, Aphyllophoroid and Gasteromycetoid Basidiomycetes. [110]
  • Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
  • Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. [5]
  • Sarasini, M., 2005 — Gasteromiceti epigei. [127]
znaleziska Tulostoma na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

355433 DE-46 352157

ID352157 Tulostoma sp; 1 km E od wsi Ruda; gm. Dobryszyce, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-46; 2021.11.06; dawne wyrobisko żwiru w borze sosnowym; na ziemi, w mchach grupa ponad 25 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 8' 47,8" N 19st 28' 1,7" E

fot. 1287377 fot. 1287378 fot. 1287379 fot. 1287380 fot. 1287381 fot. 1287382 fot. 1287383 fot. 1287384

ID355433 Tulostoma; 50.064587, 20.046605, pow. Krakowski, woj. Malopolskie; 2022.02.06; pod swierkami; we mchu kilka sztuk rozproszone; leg. Ryszard Janiczek; det. Ryszard Janiczek; eksykat: tak, wyślę kustoszowi bazy Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: obserwowane ktorys rok z rzedu
uwagi: fot. 1313535 fot. 1313536 fot. 1313537

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji