| ||||||||
| ||||||||
owocnik
Kapelusz początkowo żywo fioletowy, liliow, w centrum ciemniejszy brązowoliliowy, z wiekiem blaknie w kierunku brązu i ochry, słabo higrofaniczny; 50-150 mm średnicy, z początku wypukły, potem rozpostarty, czasem nieco wgłębiony; brzeg długo podwinięty a z wiekiem wygięty do góry, pofalowany; powierzchnia gładka, matowa; miąższ w kapeluszu gruby.
Trzon fioletowy z wrośniętymi białymi włókienkami, z wiekiem blednie (lecz nie brązowieje jak kapelusz) do szaroniebieskiego i szarobiaławego; 50-120 x 10-25 mm, silny ale nie krępy, cylindryczny do maczugowatego, pełny; podstawa silnie przerośnięta z podłożem, pokryta fioletowawą lub brązowofioletową grzybnią; bez osłony.
Pileus at first vivid violet or lilac, darker brown lilac in the center, in age fading to brown and ocher, weakly hygrophanous; 50-150 mm broad, at first convex, expanding and depressed in age; margin long incurved, then plane and upturned at maturity, wavy; surface smooth, dull; flesh in pileus broad.
Stipe violet with whitish fibrils, fading in age to grayish or whitish violet, but not brown as cap; 50-120 x 10-25 mm, strong, equal or bulbous at the base; solid; at the base with strong violet mycelium; without veil.
zarodniki
Wysyp różowy (kremoworóżowy, różowocielisty, mięsnoróżowawy). Zarodniki elipsoidalne, bezbarwne, drobnobrodawkowane, 6-9 x 4-5.5 µm.
Spore print pale pink. Spores ellipsoid, colourless, minutely roughened, 6-9 x 4-5.5 µm.
występowanie
Pospolita. Owocniki wyrastają w grupach, szeregach lub w czarcich kręgach, rzadziej pojedynczo, w lasach liściastych i iglastych, w ściółce, ale też poza nimi, w ogrodach na resztkach roślinnych, w parkach. Pierwsze owocniki czasem w maju, potem przerwa i główny wysyp od września do listopada - jest to jeden z nielicznych grzybów jadalnych spotykanych późną jesienią.
Common. Summer-fall, rarely in spring, most often in large groups, rows and fairy rings, inside and outside forests, in parks.
wartość
Smaczny grzyb jadalny. Daje się łatwo uprawiać na kompście do uprawy pieczarek
Good edible. Could be cultivated.
gatunki podobne
Można pomylić z fioletowymi zasłonak (Cortinarius) np. zasłonak wonny (Cortinarius traganus), zasłonak fioletowy (Cortinarius violaceus). Wiele zasłonaków to gatunki trujące. Zasłonaki mają zawsze w młodości pajęczynowatą zasnówkę pokrywającą blaszki, jej resztki są przez dłuższy czas widoczne na trzonie, zazwyczaj w kolorze rdzawobrunatnym. Ich blaszki z wiekiem także nabierają rdzawobrunatnego zabarwienia. Wysyp zarodników u zasłonaków jest rdzawobrązowy. Inne pospolite fioletowe grzyby są dość drobne: lakówka ametystowa (Laccaria amethystea), strzępiak ziemistoblaszkowy (Inocybe geophylla), grzybówka fioletowawa (Mycena pura).
wybrane okazy · selected collections
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Twardogóry/ #3