Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
pokrój
Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
grupa młodszych owocników
Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
przekrój młodego owocnika
Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
capillitium in water
Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
pokrój
Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
włośnia w wodzie

cechy makroskopowe

Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
zblizenie ujścia zarodników i osłony starszego owocnika
Owocnik kulisty lub nieco spłaszczony, 10-35(50) mm średnicy, przytwierdzony do podłoża pęczkiem grzybni, dojrzały łatwo odrywa się. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) biała, potem żółtawa, brązowieje, początkowo gładkie, potem o nieco zamszowa, ziarnistaj powierzchni, łuszczy się nieregularnymi płatami poczynając od szczytu, jak obierane jajko. Osłona wewnętrzna (endoperydium) pergaminowata, papierowata, dość sztywna, gładka, cienka, ołowianoszara do brązowoszarego, matowa, jedynie u bardzo starych egzemplarzy czernieje; pęka na szczycie dużą, nieregularną szczeliną, u starych owocników brzeg może być regularnie wywinięty. Gleba biała, potem żółtosiarkowa, oliwkowożółtawa, oliwkowobrązowa do umbry; kłaczkowata; podglebia brak.
Spherical or slightly flattened, 10-35(50) mm in diameter, attached to the substrate with mycelial strands, easily removed when mature. Exoperidium white, later yellowish, becoming brown; smooth, then with suedelike, granular surface and peeling off irregularly shaped patches starting from the top, like shelling off an egg. Endoperidium parchmenty, paper-like, quite stiff, smooth, thin, lead-grey to brown-grey, dull only at very old specimens blackish; cracks open at the top forming a large, irregular crevice, in old sporocarps the edge may be regularly rolled up. Gleba white, later sulphur-yellow, olive-yellow, olive-brown to umber; floccose; subgleba absent.

cechy mikroskopowe

Bovista plumbea (kurzawka ołowiana)
spores in lactophenol
Zarodniki krótko jajowate lub elipsoidalne, drobno brodawkowane, 4-5 µm średnicy, brązowe, przeświecające z kroplą; z długimi sterygmami, 8-14 µm.

space

Spores shortly ovoid or ellipsoid, slightly verrucose, translucent with a drop, 4-5 µm, brown; with long pedicels, 8-14 µm.

space

jadalne czy trujące? 🟡🟢

Młode owocniki, o jeszcze białym wnętrzu, są jadalne.[105]

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Pospolita, zwłaszcza na niżu. Owocniki wyrastają zwykle w grupach, od lata do jesieni, poza lasami, na glebach piaszczystych, umiarkowanie wilgotnych i suchych, w miejscach trawiastych i ruderalnych; gatunek nitrofilny. W wyższych położeniach na tych samych stanowiskach występuje raczej kurzawka czerniejąca (Bovista nigrescens).

space

Common, usually on lowlands; usually gregarious outside forests in grassy places like meadows, pastures or roadsides; they prefer sandy soils; nitrophilous. In higher elevations on the same habitatas grow rather kurzawka czerniejąca (Bovista nigrescens).

uwagi

Od purchawek (Lycoperdon) kurzawki różnią się brakiem podglebia i nieregularnie pękającą osłoną zewnętrzną. Podobna kurzawka czerniejąca (Bovista nigrescens) różni się ciemną brązowa do czarniawej, błyszczącą osłoną wewnętrzną u dojrzałych owocników.
Bovista species differs from similar purchawka (Lycoperdon) by absence of sterile subgleba and rupturing endoperidium into rounded lobes at maturity. Similar kurzawka czerniejąca (Bovista nigrescens) is bigger, has dark, brown to blackish, and shiny endoperidium at mature specimens; Bovista plumbea has lead-white, not shiny endoperidium.

wybrane okazy · selected collections

#31
05 10 02 - 4a
/Czechy, Trebonsko, Suchdol nad Luznici/
#9
05 10 03 - 3
/Czechy, Trebonsko, Luznice, Dvur Hamr/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2007a)[1268]Adamczyk (2007a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 3-16.[1268], Adamczyk (2009)[1270]Adamczyk (2009) Grzyby wielkoowocnikowe zróżnicowanych zbiorowisk muraw kserotermicznych projektowanego rezerwatu krajobrazowego Olsztyńskie Skały (Wyżyna Częstochowska). Parki nar. Rez. Przyr. 28(3): 101-108.[1270], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 154-166[1272], Adamczyk (2011)[1274]Adamczyk (2011) Applications of self-organizing map for patterning macrofungal diversity of xerothermic swards.[1274], Adamczyk & Kucharski (2005)[1279]Adamczyk & Kucharski (2005) Macrofungi in different habitats of small postglacial ponds margins in the Kujawy region (Central Poland).[1279], Bartoszek & Mleczko (2019)[1301]Bartoszek & Mleczko (2019) Przyroda Gorczańskiego Parku Narodowego.[1301], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452], Friedrich (2020)[1466]Friedrich (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach. Arboretum Przelewice, Wyd. Poligraf. [1466], Friedrich & Orzechowska (2002)[1468]Friedrich & Orzechowska (2002) Macromycetes w środowisku miejskim Szczecina.[1468], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Kujawa (2009)[1752]Kujawa (2009) Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity.[1752], Kujawa (2009a)[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110[1753], Kujawa et al. (2012)[1800]Kujawa et al. (2012) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park (NE Poland). II. Macromycetes.[1800], Kujawa et al. (2015)[1778]Kujawa et al. (2015) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park. Park. Part IV. Macromycetes – new data and the synthesis.[1778], Kujawa et al. (2015)[1780]Kujawa et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Przewodnik terenowy.[1780], Kujawa et al. (2016)[1798]Kujawa et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe w Bieszczadzkim Parku Narodowym.[1798], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska & Strakulska (2002)[1849]Lisiewska & Strakulska (2002) Biodiversity of macrofungi of selected field afforestations in the Agroecological Landscape Park near Turew (central Wielkopolska).[1849], Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Mleczko (2004)[1954]Mleczko (2004) Mycorrhizal and saprobic macrofungi of two zinc wasters in Southern Poland.[1954], Sadowska (1973)[3168]Sadowska (1973) Preliminary evaluation of the productivity of fungi (Agaricales and Gasteromycetes) on the Kazuń meadows.[3168] (as B. pila), Stasińska (2008)[2230]Stasińska (2008) The state of knowledge of Macromycetes in xerothermic grasslands in Poland.[2230], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Teodorowicz (1939)[3304]Teodorowicz (1939) Nowe dla flory polskiej podrzędy, rodziny, rodzaje i gatunki wnętrzniaków (Gasteromycetes).[3304] (as B. pila), Turnau (1987)[3765]Turnau (1987) Changes in mycoflora during revegetation of fly-ash heap at Skawina (Southern Poland).[3765], Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2009c)[2462]Wilga (2009c) Brętowo - zagrożona oaza zieleni. Pismo Politechniki Gdańskiej 10: 27-30[2462], Wilga (2011a)[2466]Wilga (2011a) A teraz grzyby? . Pismo Politechniki Gdańskiej 5: 47-50[2466], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wojewoda (1977)[3781]Wojewoda (1977) Grzyby wielkoowocnikowe.[3781], Wojewoda (2005)[2524]Wojewoda (2005) Grzyby Krzemionek Podgórskich.[2524], Wojewoda (2008)[2534]Wojewoda (2008) Grzyby wielkoowocnikowe Ojcowskiego Parku Narodowego.[2534], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji