Armillaria lutea (opieńka żółtawa)

cechy makroskopowe

Kapelusz higrofaniczny, czerwonobrązowy, mięsnobrązowy do różowobrązowego, suchy jaśniejszy, młode ciemniejsze, często z oliwkowym odcieniem; 25-100 mm średnicy, początkowo stożkowaty, z wiekiem wypukły do płaskiego; powierzchnia z brązowymi, żółtobrązowymi, barwą zbliżone do kapelusza, koncentrycznie rozmieszczonymi łuseczkami i kłaczkami, łuseczki dość długie (1-1.5 mm długości), zwykle długo utrzymują się na powierzchni kapelusza; brzeg początkowo podwinięty, prześwitująco prążkowany.

space

Trzon w górze jasnobrązowy, ku podstawie ciemniejszy, brązowy, u samej podstawy żółtozielony; 40-100 × 6-18 mm, równogruby, u podstawy ±bulwkowato rozszerzony; powierzchnia trzonu poniżej pierścienia pokryta zwykle obficie żółtawymi, pomarańczowożółtymi, brązowywi kłaczkowatymi resztkami osłony, gęściej w odcinku bliższym pierścienia. Pierścień wełnisty, nietrwały, niekiedy grubszy i dość trwały, na spodniej strony z żółtawymi, brązowiejącymi kłaczkami. Ryzomorfy z reguły obecne i liczne u podstawy trzonu.

space

Barwa wysypu zarodników biaława.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna podobnie jak i pozostałe opieńki. Zobacz uwagi na stronie rodzaju opieńka (Armillaria).

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Częsta. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w luźnych wiązkach, na korzeniach, pniakach i pniach drzew liściastych, z reguły na martwym drewnie (grab, buk, orzech włoski, dąb, robinia), rzadko na iglastych; często owocniki wyrastają z ziemi, w znacznej odległości od najbliższego drzewa. U podstawy trzonu z reguły występują ryzomorfy. Unika gleb kwaśnych.

uwagi

W lasach liściastych, rzadko spotyka się podobną opieńką cebulotrzonową (Armillaria cepistipes). Jej owocniki są zwykle drobniejsze, łuski na kapeluszu drobniejsze, ciemniejsze i zgrupowane w centrum; trzon jest niemal nagi, pozbawiony znaczniejszych resztek osłony, pierścień bardzo słaby, często niewidoczny.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

05 10 26 - 1
/dolina Odry-Oławy w okolicach Wrocławia/

01 10 02 - 13
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, dolina Odry/

#12

04 10 22 - 5
/Wrocław, dolina Bystrzycy/

05 10 08 - 15
/Slovakia, Strazovske vrchy Mts., Domanizska Lehota, valley Hodon (DOM1, Q6977c)/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Bas C., Kuyper Th. W., Noordeloos M.E., Vellinga E.C., 1995 — Flora Agaricina Neerlandica. Vol. 3. Tricholomataceae (2). p.37 [80.3]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. p.171 [49]
Bon, M., 1997 — Flore Mycologique d'Europe 4. Les Clitocybes, Omphales et ressemblants. p.93 [67.4]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[1332]
Armillaria lutea Gillet — wg Index Fungorum: A. gallica Marxm. & Romagn. · synonimy: A. bulbosa (Barla) Kile & Watling, A. gallica Marxm., A. inflata Velen.
publikacje: Żółciak 2000 (as: Armillaria galica), Nita i Bujakiewicz 2005 (as: Armillaria gallica), Żółciak 2003 (as: A. gallica), Łuszczyński 2007, Łuszczyński 2008 (as: A. gallica), Kujawa 2009, Bujakiewicz i Springer 2009, Adamczyk 2007a, Adamczyk 2003 (as: A. bulbosa), Adamczyk 2003a (as: A. bulbosa), Friedrich 2010, Kujawa i Gierczyk 2011, Łakomy 2006a (as: A. gallica), Ronikier 2012, Kujawa i Gierczyk 2013, Gierczyk i in. 2014, Szczepkowski i in. 2011a, Rutkowski i in. 2014, Karasiński i in. 2015, Kujawa i in. 2015 , Halama 2015, Gierczyk i in. 2015 , Chachuła i in. 2015 , Bartnik i in. 2015 (as: A. gallica), Kwaśna i in. 2016a (as: A. gallica), Wojewoda i in. 2016, Kujawa i Gierczyk 2016, Gierczyk i in. 2018, Gierczyk i in. 2019a, Ślusarczyk 2019, Gierczyk i in. 2019b, Kujawa i in. 2019, Chachuła i in. 2019a (as: A. gallica), Behnke-Borowczyk i in. 2018 (as: A. gallica), Szewczyk i Łakomy 2011 (as: A. gallica), Friedrich 2020, Chachuła i in. 2021, Gierczyk i in. 2020, Wilga i Wantoch-Rekowski 2019

znaleziska Armillaria lutea na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-38 337036 AB-53 352066 AB-83 327583 AB-93 119782 AB-94 298807 308328 AC-12 351977 DA-95 362278 DE-46 363680 DE-47 194472 211492 DE-55 226913 181964 DE-57 362661

ID119782 Armillaria lutea; Puszcza Bukowa, ok. 2,5 km na NW od Binowa, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-93; 2008.10.26; krawędź źródliska w buczynie; na korzeniach olszy w wiązkach; leg. Grazyna Domian; det. Grażyna Domian; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 9/GD/29.12.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: Opieńka żółta
fot. 213663 fot. 213664 fot. 213665 fot. 213666

ID181964 Armillaria lutea; 1,3 km SW,Bobry, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2010.10.03; zadrzewienia nad strumieniem -brzozy,wierzby,olchy,czeremchy i inne; na pniu powalonej wierzby pojedynczo i wiązkach, 130-150 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: ZBŚRiL PAN, 3/JN/26.12.13, tak, notatka: nie
uwagi: Zdjęcia w wątku https://www.bio-forum.pl/cgi-local/board-auth.cgi?file=/33/392610.html

ID194472 Armillaria lutea; 1,4 km N od wsi Wąglin, gm.Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-47; 2011.10.21; las brzozowo-sosnowy; na ziemi i u podstaw pni, również na pniakach pojedynczo i w małych wiązkach; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 6/JN/20.12.11, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: 51st 9' 12,93" N ; 19st 34' 18" E

fot. 459764 fot. 459765 fot. 459766 fot. 459767 fot. 459768 fot. 459769 fot. 459770 fot. 459771

ID211492 Armillaria lutea; 1,5 km W od wsi Wola Kotkowska, gm.Gorzkowice, pow. piotrkowski, woj. łódzkie, DE-47; 2012.10.19; las liściasty -gł. dęby i graby, z gęstym mieszanym podrostem i podszytem; na zmurszałym pniaku i tuż obok niego w wiązkach i pojedynczo -ponad 25 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Anna Kujawa; eksykat: ZBŚRiL PAN, 15/JN/26.12.13, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 9' 26" N i 19st 35' 39" E

fot. 548883 fot. 548884 fot. 548885 fot. 548886 fot. 548887 fot. 548888

ID226913 (potwierdzenie 181964) Armillaria lutea; 1,3 km SW od wsi Bobry, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2013.09.22; zadrzewienia nad rzeczką Widzówką -brzozy, wierzby, olchy, czeremchy i inne; na pniu powalonej wierzby pojedynczo i wiązkach, ponad 100 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 616162 fot. 616163 fot. 616164 fot. 616165

ID298807 Armillaria lutea; Puszcza Bukowa, 0,8 km na N od Kołowa, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2015.10.10; łęg źródliskowy; na murszejących pniakach Ol i Bk w wiązkach i grupach - kilkadziesiąt owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 915577 fot. 915578 fot. 915579 fot. 915580

ID308328 Armillaria lutea; Puszcza Bukowa, między Jez. Glinna i Jez. Leniwym, 1,8 km na NW od miejscowości Glinna, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2017.10.01; łęg olszowo-jesionowy; na liściastej kłodzie w wiązkach i grupach - kilkanaście owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: Tak, Stacja Badawcza ISRiL PAN 4/GD/19.04.2019, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 959722 fot. 959723 fot. 959724 fot. 959725 fot. 959726

ID327583 Armillaria lutea; Dolina Dolnej Odry (Zaleskie Łęgi), 0,5 km na E od Mostu Pomorzan nad Odrą Zachodnią w Szczecinie, pow. Szczecin, woj. zachodniopomorskie, AB-83; 2019.10.17; łęg olszowo-topolowy; pniaki liściaste, kłoda liściasta, ziemia w wiązkach po kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1111598 fot. 1111599 fot. 1111600

ID337036 Armillaria lutea; prop. rez. Płoty w gm. Płoty, 1 km na W od miejscowości Kocierz, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-38; 2020.10.08; grąd; na ziemi, pniakach i wywrotach drzew liściastych w wiązkach - łącznie kilkaset owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1178654 fot. 1178655 fot. 1178656

ID351977 Armillaria lutea; Dolina Dolnej Odry (prop. rez. Widuchowskie Górki), 2,3 km na SW od Dębogóry, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AC-12; 2021.10.28; grąd; na konarze Fagus sylvatica w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1285983 fot. 1285984 fot. 1285985 fot. 1285986

ID352066 Armillaria lutea; Równina Goleniowska (prop. rez. Krzewina), 0,2 km na N od miejscowości Krzewina, pow. goleniowski, woj. zachodniopomorskie, AB-53; 2021.10.30; las mieszany; na ziemi pod Robinia pseudoacacia w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1286688 fot. 1286689 fot. 1286690

ID362278 Armillaria lutea; Wysoczyzna Elbląska, okolice Jagodna, 1,1 km. NEE od ośrodka Rangóry, pow. elbląski, woj. warmińsko-mazurskie, DA-95; 2022.10.06; Buczyna; na spróchniałym pniaku buka kilkadziesiąt owocników; leg. Stanisław Kosiński; det. Stanisław Kosiński; eksykat: tak, tak, notatka: nie
uwagi: 54°14'43.5"N 19°24'47.4"E

wątek: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1379681.html

ID362661 Armillaria lutea; 1,5 km N od wsi Kobiele Wielkie; gm. Kobiele Wielkie, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-57; 2022.10.13; bór sosnowy z domieszką dębów, z liściastym podrostem i II piętrem -brzozy, buki i inne; gł. na ziemi, również na kłodach i pniakach b. licznie; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Bazy, Ani Kujawie, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,0480 19,6172

fot. 1384288 fot. 1384289 fot. 1384290 fot. 1384291 fot. 1384292 fot. 1384293 fot. 1384294 fot. 1384295

ID363680 Armillaria lutea; 1,2 km W od wsi Kletnia; gm. Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-46; 2022.10.30; las mieszany -olcha, brzoza, świerk, sosna; na i przy zmurszałym pniaku liściastego drzewa grupa ponad 30 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Bazy, Ani Kujawie, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,1588 19,4740

fot. 1391780 fot. 1391781 fot. 1391782 fot. 1391783 fot. 1391784 fot. 1391785 fot. 1391786 fot. 1391787 fot. 1391788