grzyby.pl

Phaeolus schweinitzii (Fr.) Pat.

murszak rdzawy
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
/j
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)

opis

Phaeolus schweinitzii (murszak rdzawy)
hymenofor
Owocnik bokiem przyrośnięty lub składa się z krótkiego, mniej lub bardziej wyraźnego trzonu i nieregularnej, rozpłaszczonej części kapeluszowej szerokości 80-300 mm i odstającej na 30-150 mm, 10-35 mm grubości, często owocniki pozrastane po kilka lub składające się z kilku kapeluszy, poprzerastane z gałązkami i innymi elementami podłoża; górna powierzchnia w strefie przyrostu siarkowożółta do żółtozielonej, ku centrum koncentrycznie strefowana pomarańczowa do czerwonobrązowej i ciemnobrązowej, stare owocniki ciemne czerwonobrązowe do czarnych; górna powierzchnia nierówna, pofalowana i guzkowata; filcowata; brzeg dość ostry.

space

Hymenofor z porami nieregularnymi, labiryntowatymi, szerokości 1 mm; barwy wierzchu kapelusza, zielono-żółty, na brzegu żółty, przy ucisku brązowiejący, stary rdzawobrązowy. Rurki jednowarstwowe, 3-10 mm długości, zbiegające na trzon, ostrza rurek delikatnie owłosione.

space

Fruitbody sessile or divided into a short, more or less distinct stipe and irregular, flattened pileal part 80-300 mm across and projecting 30-150 mm, 10-35 mm thick, sporocarps often several concrescent or comprising a couple of pilei, with enclosed twigs and other elements of substrate; upper surface in the growing zone sulphur-yellow to yellow-green, towards the centre with concentric rings, orange to red-brown and dark brown, old sporocarps dark red-brown to black; upper surface uneven, undulating and tuberculate; tomentose; margin quite sharp.

space

Hymenophore with irregular pores, labyrinthine, 1 mm across; concolorous with the top of the pileus, green-yellow, at the margin yellow, bruising brown, old rusty-brown. Tubes single-layered, 3-10 mm long, decurrent, tube edges slightly tomentose.

space

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Dość częsty. Owocniki jednoroczne, wyrastają od wiosny do jesieni, pojedynczo lub w grupach, na zmurszałych pniach i korzeniach drzew iglastych, także pozornie z ziemi nad porażonymi korzeniami, rzadziej na żywych drzewach, na sośnie, modrzewiu, świerku, rzadko na liściastych np. na czereśni.
Quite widespread. Fruitbodies annual, found from spring to autumn, solitary or gregarious, on mildewed stumps and roots, also appearing seemingly from the ground above affected roots, sporadically on living coniferous trees, on pine, larch, spruce, seldom on hardwood e.g. on cherry tree.

znaczenie gospodarcze

Groźny grzyb uszkadzający zwłaszcza sosny. Wywołuje intensywną zgniliznę drewna typu brunatnego.
Dangerous fungus damaging particularly pine trees. Causes severe carbonizing rot of wood.
Warto dokładnie przejrzeć najbliższe otoczenie tego gatunku bo jest pewna szansa na znalezienie bardzo rzadkiego złotaka czerwonawego (Buchwaldoboletus lignicola) - z wyglądu nieco podobnego do maślaka pstrego lub "zajaczka", o złotożółtych porach, zawsze rośnie w towarzystwie murszaka rdzawego (Phaeolus schweinitzii) (jest z nim w jakimś rodzaju symbiozy czy związku pasożytniczego).

wybrane okazy · selected collections

#5
04 08 19 - 3
/Kotlina Kłodzka/
#8
04 07 18 - 3
/Nowa Wieś k. Domaszkowa, Kotlina Kłodzka/
#5
mirki2.060902-1
leg. Mirosław Wantoch-Rekowski
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Breitenbach J., Kraenzlin F., 1986 — Fungi of Switzerland 2 - Non gilled fungi [26II]
  • Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
  • Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae). [17]
  • Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
znaleziska Phaeolus schweinitzii na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-83 110196 AB-93 35490 AB-94 113530 40453 41693 27284 30843 36590 BB-37 105848 BD-58 79681 BE-48 105236 BE-58 68732 BF-08 105240 CA-97 37918 38124 52336 107091 CB-15 82748 CB-24 38843 41258 38239 73225 45677 68012 111683 73226 CB-25 107085 CC-80 111439 CC-92 111960 113162 113543 113177 CC-94 113369 CF-29 38908 CF-49 39320 DA-80 110283 79774 111988 DE-35 107436 DE-45 106963 DE-46 111910 DE-55 107062 111940 107466 DE-56 107063 111934 111938 DE-65 111406 DE-67 106962 DE-76 111364 108851 EC-36 327996 ED-26 45419 EE-84 73892 EF-98 46268 EG-08 46266 EG-09 46271 FF-93 332421 FG-28 40462 GD-53 75183

 ID27284  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, pow. Gryfino, 1,5 km na SE od Glinnej, AB-94; 2006.01.06; buczyna z pojedynczymi modrzewiami; na pniu zywego modrzewia 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Marcin Piątek; eksykat: nie, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: fot. 28100

 ID30843  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, pow. Gryfino, 2,2 km na NW od Dobropola, AB-94; 2006.04.29; buczyna pomorska z kępą Md; na zmurszałym pniu modrzewia w grupie 3 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Darek Karasiński; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 9/GD/7.07.06, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: fot. 33194

 ID35490  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, pow. Gryfino, 1,6 km na NE od Chlebowa, AB-93; 2006.06.24; las mieszany, w pobliżu Bk, Md, Jw, Db; na silnie zmurszałym odziomku modrzewia(?) dwa owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 6/GD/29.11.06, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 41665

 ID36590  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, pow. Gryfino, 1,1 km na S od Osetnego Pola, AB-94; 2006.07.08; młodnik dębowo-brzozowy z domieszką świerka; na zmurszałym pniaku chyba świerka kilka zrośniętych owocników; leg. Grazyna Domian; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 7/GD/29.11.06, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: fot. 44021

 ID37918  Phaeolus schweinitzii; Ostrzycki las, CA-97; 2006.08.10; Buk,świerk,modrzew; Na korzeniach świerka lub modrzewia. jeden duży owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 6/MWR/3.07.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 46510

 ID38124  Phaeolus schweinitzii; Ostrzycki las, CA-97; 2006.08.13; Las mieszany.; Na korzeniach dużej jodły Dwa owocniki oddalone o 2 m; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 13/MWR/3.07.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 47020

 ID38239  Phaeolus schweinitzii; Kalisz Kaszubski, CB-24; 2006.08.14; Las mieszany.; drewno sosny lub daglezji. Jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 7/MWR/3.07.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 47280

ID38843 Phaeolus schweinitzii; Kalisz Kaszubski, CB-24; 2006.08.20; Las mieszany,wąwóz,sosna,świerk,modrzew,jodła,brzoza inne liściaste; Na korzeniach ściętego modrzewia. Dwa owocniki oddalone o 2 m; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 48398
"Partner" pulveroboletus lignicola.

 ID38908  Phaeolus schweinitzii; las za Byciną, koło Pyskowic, pow.Gliwice, CF-29; 2006.08.20; w lesie mieszanym grupa starych modrzewi; na korzenich modrzewia pojedynczy owocnik częściowo zniszczony; leg. Jolanta Kozak; det. Jolanta Kozak; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 1/JK/26.05.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 48540 fot. 48541

 ID39320  Phaeolus schweinitzii; Leboszowice, CF-49; 2006.08.24; las mieszany, grupa modrzewi; pozornie na ziemi, pod modrzewiem pojedynczy egzemplarz, kilka metrów dalej przewrócony drugi całkiem suchy ciemnobrązowy; leg. Jolanta Kozak; det. Jolanta Kozak; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/JK/26.05.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 49322 fot. 49323 fot. 49324

ID40453 Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, 2km na E od Dobropola, AB-94; 2006.08.29; las mieszany (buk, sosna, modrzew, grab; na ziemi (korzeniach) sosny lub modrzewia pojedynczo 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: TAK (pojedzie do Kustosza Bazy), tak, notatka: tak
uwagi: fot. 51014

 ID40462  Phaeolus schweinitzii; Rezerwat, FG-28; 2006.08.23; Las jodłowy; Rozkładający się pień jodły Trzy owocniki blisko siebie; leg. Piotr Chachuła; det. Sebastian Pinczer; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 27/PC/3.07.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: To jedyne stanowisko jakie widziałem.

fot. 51049

ID41258 Phaeolus schweinitzii; Droga leśna Dziemiany-Lipusz., CB-24; 2006.09.02; Las mieszany,wąwóz,sosna,świerk,modrzew,jodła,brzoza inne liściaste; Na korzeniach ściętego modrzewia. jeden duży owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 52403

 ID41693  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, pow. Gryfino, około 800 m na NW od Kołowa, AB-94; 2006.09.06; buczyna pomorska z pojedynczymi modrzewiami; na korzeniach modrzewia 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grażyna Domian, Marzena Łyczek; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 18/GD/22.07.07, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: fot. 52973

ID45419 Phaeolus schweinitzii; Warszawa. Park leśny Bemowo ED-26 ale już ze starymi owocnikami. Stanowiska te nie są obecnie brane pod uwagę.; Zawsze w towarzystwie bardzo starych sosen. Najczęściej pojedyńczo. Dwa stanowiska z dwoma owocnikami i jedno z trzema.; leg. Marek KOZŁOWSKI; det. Marek KOZŁOWSKI; eksykat: TAK- tylko z jednego stanowiska, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 58535

 ID45677  Phaeolus schweinitzii; Dziemiany, CB-24; 2006.10.01; Las mieszany,sosna,świerk,modrzew,jodła,brzoza inne liściaste; Na korzeniach ściętego modrzewia,sosny lub jodły jeden mały owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 15/MWR/9.12.10, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 58901

 ID46266  Phaeolus schweinitzii; Biecz, pow. Gorlice, 3 km W, EG-08; 2006.06.25; Las mieszany z przewagą jodły i sosny; u podstawy mało zmurszałego pniaka sosnowego 4 stanowiska w odległości kilkudziesięciu m, 1-3 szt na każdym z nich; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-06-25 Phaeolus schweinitzii>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Murszak rdzawy
fot. 59973 fot. 59974

 ID46268  Phaeolus schweinitzii; Biecz, pow. Gorlice, 4.5 km W, EF-98; 2006.07.04; Las mieszany z przewagą jodły, świerka i dębu; u podstawy (na korzeniach) jeszcze żywej jodły 3 rozczłonkowane owocniki w pobliżu siebie (co 30-50 cm); leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-07-04 Phaeolus schweinitzii>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Murszak rdzawy
Foto https://www.bio-forum.pl/messages/7259/59982.jpg


 ID46271  Phaeolus schweinitzii; Biecz, pow. Gorlice, 3 km E, EG-09; 2006.07.20; las mieszany; na prawie nie zmurszałym pniaku prawdopodobnie jodłowym pojedynczy okaz; leg. Zygmunt Augustowski; det. Zygmunt Augustowski; eksykat: TAK, u zgłaszającego, <06-07-20 Phaeolus schweinitzii>, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: Murszak rdzawy
fot. 59992 fot. 59993

 ID52336  Phaeolus schweinitzii; Rezerwat Przyrody Stare Modrzewie Kartuzy, CA-97; 2006.12.25; Las mieszany, buk, modrzew, świerk; Na korzeniach żywego starego modrzewia. dwa owocniki na dwóch drzewach; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: nie, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: fot. 71649

 ID68012  Phaeolus schweinitzii; Kalisz - Dziemiany, CB-24; 2007.06.07; Las mieszany buk, jodła, świerk, modrzew, brzoza, sosna; Na korzeniach, karczach jodeł lub modrzewi a też na starych owocnikach kilkanaście owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 5/MWR/6.07.07, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: fot. 99603 fot. 99604 fot. 99605

 ID68732  Phaeolus schweinitzii; Wrocław, Park Grabiszyński, przy ścieżce biegnącej wzdłuż północnej krawędzi ogrodzenia zakładów ogrodniczych, BE-58; 2007.06.12; park miejski; przy świerku (prawdopodobnie na jego korzeniach) , na strzyżonym trawniku widoczne 2 osobniki oddalone o ok 10 cm, większy, przedstawiony na zdjęciu, miał ok. 10 cm maksymalnej rozpiętości; leg. Tomasz Pachlewski; det. Tomasz Pachlewski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/TP/27.06.07, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: Trawnik koszony,stąd najprawdopodobniej, opłakany stan owocnika.

fot. 101144 fot. 101145

 ID73225  Phaeolus schweinitzii; Dziemiany, CB-24; 2007.08.05; Las mieszanybuk,sosna,świerk,modrzew,jodła,brzoza inne liściaste; korzenie daglezji lub świerka jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 12/MWR/9.12.10, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 111463

ID73226 Phaeolus schweinitzii; Dziemiany, CB-24; 2007.08.05; Las mieszany-buk,sosna,świerk,modrzew,jodła,brzoza inne liściaste; Na korzeniach ściętego modrzewia,sosny lub jodły dwa owocniki; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 111466

ID73892 Phaeolus schweinitzii; Sukowski Las - oddz. 128, ok. 2 km NE od Bilcza ul. Źródlana, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE-84; 2007.08.16; Starodrzew jodłowo-sosnowy; na korzeniach sosny 3 owocniki; leg. Leszek Cygan; det. Marcin Fałdziński; eksykat: tak - zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: Dn 17.08.2007 znaleziono 400 metrów dalej, przy zmurszałym pniu drzewa iglastego dwa młode owocniki murszaka.

fot. 113155

ID75183 Phaeolus schweinitzii; Tuczna, powiat bialski. Las położony na północ od wsi. Stanowisko znajduje się ok. 700m na wschód od drogi wiodącej z Tucznej do Choroszczynki, GD-53; 2007.08.22; krawędź lasu mieszanego i łąki; gęsta trawa w cieniu drzew pojedynczy owocnik, o średnicy ok. 10 cm; leg. Tomasz Pachlewski; det. Tomasz Pachlewski; eksykat: tak
uwagi:
fot. 116307 fot. 116308 fot. 116309

 ID79681  Phaeolus schweinitzii; 2,5 km E/S, Krzywiń, pow. Kościan, wielkopolskie, BD-58; 2007.08.02; skraj lasu sosnowo-modrzewiowego, w pobliżu drogi śródleśnej; na ziemi, w pobliżu modrzewia w wiązce; leg. Marek Ryba; det. Marek Ryba; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 3/MR/9.09.07, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: fot. 126644

 ID79774  Phaeolus schweinitzii; Gdańsk Matęblewo, DA-80; 2007.10.04; Las mieszany (Lasy Oliwskie) TPK; Na korzeniach żywego starego modrzewia. owocnik zejściowy; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 16/MWR/9.12.10, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 126783

ID82748 Phaeolus schweinitzii; Lipusz, CB-15; 2007.10.27; Las sosnowy z domieszką brzozy,dębu; Na korzeniach sosny. jeden zejściowy owocnik; leg. Mirosława Wantoch-Rekowska; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 132999

 ID105236  Phaeolus schweinitzii; Wrocław, Las Rędziński, BE-48; 2008.06.18; obrzeże lasu mieszanego; wśród traw przy krawędzi lasu 2 owocniki; leg. Tomasz Pachlewski; det. Tomasz Pachlewski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 2/TP/29.06.08, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 180351 fot. 180352

ID105240 Phaeolus schweinitzii; po lewej stronie drogi asfaltowej z Piotrowic Wielkich do Muszkowic, BF-08; 2008.06.27; las mieszany; na niewidocznym z wierzchu substracie pojedynczy owocnik o rozpiętości ok. 30 cm; leg. Tomasz Pachlewski; det. Tomasz Pachlewski; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza bazy, tak
uwagi:
fot. 180379 fot. 180380

 ID105848  Phaeolus schweinitzii; Rezerwat Kiełpino Porost zach-pom., BB-37; 2008.06.28; Buczyna.; Na korzeniach buka??? jeden mały owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 32/MWR/26.07.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: fot. 181487

 ID106962  Phaeolus schweinitzii; 2km E,Kotfin,gm.Gidle,pow.radomszczański, DE-67; 2007.06.17; las mieszany; pozornie na ziemi (prpd. na korzeniach sosny) grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi:
fot. 184001 fot. 184002 fot. 184003 fot. 184004

 ID106963  Phaeolus schweinitzii; 2km SW,Pytowice,gm.Kamieńsk,pow.radomszczański, DE-45; 2008.07.16; las mieszany; pozornie na ziemi wokół starej sosny grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/JN/26.07.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: owocniki zejściowe

fot. 184007

 ID107062  Phaeolus schweinitzii; ok.500m E,Lipie,gm.Radomsko, DE-55; 2005.08.06. i 2008.07.21; las sosnowy; przy pniaku i u podstawy sosny,pozornie na ziemi pojedyncze owocniki złożone; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 13/JN/21.08.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 06.08.2005
fot. 184265

13.08.2005
fot. 184266

21.07.2008
fot. 184267

 ID107063  Phaeolus schweinitzii; 1km S,Grzebień,gm.Radomsko, DE-56; 2008.07.13; bór sosnowy; u podstawy sosny pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 16/JN/21.08.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: owocnik zejściowy

fot. 184270

 ID107085  Phaeolus schweinitzii; Dziemiany, CB-25; 2008.07.12; Las mieszany,buksosnadąb,brzoza,świerk,daglezja; na korzeniach pnia modrzewia? 3 owocniki; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 8/MWR/16.11.10, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 184302

 ID107091  Phaeolus schweinitzii; Rezerwat Ostrzycki Las., CA-97; 2008.07.20; Las mieszany,buk,świerk,dąb; Na korzeniach świerka jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: NIE (rezerwat przyrody), tak, notatka: tak
uwagi: fot. 184319

 ID107436  Phaeolus schweinitzii; 1,5km N,Borowa,gm.Dobryszyce,pow.radomszczański, DE-35; 2008.07.26; bór sosnowy; na korzeniach sosny dwa owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 7/JN/21.08.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 51 12'1,64"N 19 23'5,35"E

fot. 185168

 ID107466  Phaeolus schweinitzii; ok.600m NE,Lipie,gm.Radomsko, DE-55; 2008.07.21; las mieszany; pozornie na ziemi,pod sosną pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 15/JN/21.08.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 51 2'43,23"N 19 24'24,08"E

fot. 185233 fot. 185234

 ID108851  Phaeolus schweinitzii; 2,5 km E,Kajetanowice,gm.Gidle,pow.radomszczański, DE-76; 2008.08.10; piaszczysta droga przez las sosnowy; pozornie na ziemii na skraju drogi pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 2/JN/31.08.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 50 53'25,95"N 19 31'38,71"E

fot. 188549 fot. 188550

ID110196 Phaeolus schweinitzii; , AB-83; 2008.01.14; Cmentarz Centralny w Szczecinie [ http://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_Centralny_w_Szczecinie ]; część najstarsza (nasadzenia 1902-1918); Ścięty pień wielkiego świerka, całkowicie porośnięty mchem Trzy owocniki — dwa bardzo duże, trzeci mniejszy.; leg. Paula Probucka; det. Paula Probucka; eksykat: tak, wyślę kustoszowi bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 191718 fot. 191719 fot. 191720


Dziękuję Darkowi Karasińskiemu za pomoc w oznaczeniu. Mam nadzieję, że komuś te moje styczniowe zdjęcia przydadzą się i umożliwią szybsze rozpoznanie podobnych, bordowofioletowych, włochatych talerzy w następnych sezonach zimowych.

 ID110283  Phaeolus schweinitzii; Gdańsk Lasy Oliwskie Leśnictwo Matemblewo, DA-80; 2008.08.21; Las mieszany (Lasy Oliwskie) buk,sosna,modrzew; Na korzeniach żywego modrzewia. jeden duży owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 13/MWR/9.12.10, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 191953

 ID111364  Phaeolus schweinitzii; 1,5 km W,Cielętniki,gm.Dąbrowa Zielona,pow.częstochowski, DE-76; 2008.08.26; las sosnowo-bukowy;obecnie po sosnach pozostały jedynie murszejące pniaki; pozornie na ziemi,przy murszejącym pniaku sosny kilka owocników (trzy zejściowe i jeden stary); leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 9/JN/28.10.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 50 53'17,5"N 19 33'21,2"E

fot. 194369

 ID111406  Phaeolus schweinitzii; 1,5 km N,Teklinów,gm.Kruszyna,pow.częstochowski, DE-65; 2006.08.14; las sosnowy z nielicznymi brzozami i rzadkim podrostem świerkowym; pozornie na ziemi,przy sośnie dwa młode owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi:
fot. 194447 fot. 194448

 ID111439  Phaeolus schweinitzii; 20 m W od rezerwatu Żywiec dziewięciolistny, Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka, pow. poznański, woj. wielkopolskie, CC-80; 2008.07.24; Las mieszany, z przewagą drzew iglastych; Na ziemi licznie, ok. 15 egzemplarzy; leg. Michał Wójtowski; det. Michał Wójtowski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 2/MW/23.09.08, nie, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:

ID111683 Phaeolus schweinitzii; Szklana huta, CB-24; 2008.08.28; Las mieszany buk,sosna,grab,brzoza; Na korzeniach sosny. jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 195118

 ID111910  Phaeolus schweinitzii; 1,5 km SW,Kocierzowy,gm.Gomunice,pow.radomszczański, DE-46; 2008.08.31; las sosnowy; na ścieżce utwardzanej piaskowcem,pozornie na ziemi,owocnik był bezpośrednio zrośnięty z gałązką sosnową znajdującą się tuż pod powierzchnią ziemi pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 11/JN/29.10.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: 51 8'14,88"N 19 31'26,43"E

fot. 195671 fot. 195672

 ID111934  Phaeolus schweinitzii; 0,5 km SW,Grzebień,gm.Radomsko, DE-56; 2002.08.23; las mieszany-buk,sosna,dąb; pozornie na ziemi,przy murszejącym pniaku sosnowym pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: młody
fot. 195734

i on 7 września

fot. 195735

 ID111938  Phaeolus schweinitzii; 1,5 km S,Folwarki (Radomsko), DE-56; 2000.07.20; las mieszany-sosna,brzoza,osika; na pniaku sosnowym kilka owocników pozrastanych ze sobą; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: zdjęcia ukazują rozwój owocników

fot. 195746 fot. 195747 fot. 195748

 ID111940  Phaeolus schweinitzii; 1,5 km SW,Stobiecko Miejskie (Radomsko), DE-55; 2000.08.14; las mieszany-sosna,modrzew,brzoza,dąb; pozornie na ziemi kilka owocników zrośniętych ze sobą; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi:
fot. 195757

 ID111960  Phaeolus schweinitzii; województwo wielkopolskie, powiat gnieźnieński, przy gruntowej drodze leśnej, znakowanej jako żółty szlak turystyczny, przebiegający odcinkiem drogi powiatowej nr 2157P z Leśniewa do Goranina, CC-92; 2008.07.30; na okolicznym obszarze rośnie las mieszany o składzie: dąb, buk, grab, brzoza, olsza, topola, świerk, sosna; jeden owocnik na drewnie, dwa owocniki pozornie z ziemi trzy owocniki co kilkadziesiąt m; leg. Barbara K.; det. Paula Probucka; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 23/BK/20.10.08, tak, notatka: wpis do tabeli i mapka; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: Zdjęcia pobranego owocnika oraz rozważania na temat oznaczenia gatunku w wątku:
https://www.bio-forum.pl/messages/33/186406.html

Pobrany owocnik leżał luzem na ściółce, ale musiał odpaść od drewna, o czym świadczy fragment drewna, z którego wyrasta owocnik. Pozostałe dwa owocniki wyrastają pozornie z ziemi, ale prawdopodobnie z drewna przykrytego warstwą ziemi lub ściółki - to zostanie sprawdzone, a informacje dostarczone kustoszowi bazy i zamieszczone w linkowanym wyżej wątku.

ID111988 Phaeolus schweinitzii; Gdańsk Lasy Oliwskie Leśnictwo Matemblewo Złota karczma, DA-80; 2008.08.30; Las mieszany (Lasy Oliwskie) buk,sosna,modrzew,świerk; Na korzeniach żywego modrzewia. jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 195914 fot. 195915

 ID113162  Phaeolus schweinitzii; województwo wielkopolskie, powiat gnieźnieński, nadleśnictwo Czerniejewo, 2,1 km na pd. (nieco na wsch.) od wioski Leśniewo k. Gniezna, CC-92; 2008.09.09; dąb, grab, jesion, modrzew, w pewnej odległości pojedynczo sosna; pozornie na ziemi, 1. między dębem, a pniakiem drzewa iglastego, 2. pod modrzewiem dwa owocniki w odległości ok. 10 m; leg. Barbara K.; det. Barbara K.; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 25/BK/20.10.08, tak, notatka: nagranie na dyktafon+mapka; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: N 52°27'33,31" E 17°27'57,93"

Oględziny pniaka wykazały obecność kory drzewa iglastego (przypuszczalnie sosna lub modrzew).

Siedlisko. Na pierwszym planie owocnik 1, strzałką zaznaczone położenie owocnika 2:
fot. 198754 fot. 198755
Pierwszy owocnik w dwóch ujęciach:
fot. 198756 fot. 198757

 ID113177  Phaeolus schweinitzii; województwo wielkopolskie, powiat gnieźnieński, nadleśnictwo Czerniejewo, 1,5 km na pd.wsch. od wioski Leśniewo k. Gniezna, CC-92; 2008.09.09; las mieszany: sosna, dąb, leszczyna, grab, brzoza; pozornie na ziemi, pod żywą sosną dwa owocniki, jeden młody, drugi starszy; leg. Barbara K.; det. Barbara K.; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 26/BK/20.10.08, tak, notatka: nagranie na dyktafon+mapka; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: N 52°28'15,15" E 17°28'51,06"

Siedlisko oraz owocniki z bliska:
fot. 198836 fot. 198837 fot. 198838 fot. 198839 fot. 198840fot. 198841

ID113369 Phaeolus schweinitzii; województwo wielkopolskie, powiat gnieźnieński, nadleśnictwo Gniezno, 1,6 km na pd. od wioski Gaj k. Trzemeszna, CC-94; 2008.09.10; strzelista sosna z podrostem liściastym oraz jeżyną i paprociami w podszycie; pniak sosnowy dwa owocniki; leg. Barbara K.; det. Barbara K.; eksykat: Tak, zostanie dostarczony Ani K., tak, notatka: nagranie na dyktafon+mapka
uwagi: N 52°29'14,29" E 17°49'17,14"

Pobrałam fragment kory dla udokumentowania żywiciela.

Widok na siedlisko i owocniki:
fot. 199387 fot. 199388 fot. 199389

Opisywane stanowisko mieści się przy drodze leśnej. Kilkadziesiąt m dalej wzdłuż tej drogi leśnej leżał na ściółce oderwany od podłoża owocnik murszaka rdzawego o rozmiarach jak większy z prezentowanych wyżej.

 ID113530  Phaeolus schweinitzii; Puszcza Bukowa, 1,8 km na W od Kołbacza, gm. Stare Czarnowo, pow. Gryfino, zachodniopomorskie, AB-94; 2008.06.15; buczyna pomorska z domieszką starych sosen; na bryle korzeniowej wywróconej starej sosny 3 zrośnięte owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: nie, tak, notatka: tak
uwagi: murszak rdzawy
fot. 199636

 ID113543  Phaeolus schweinitzii; województwo wielkopolskie, powiat gnieźnieński, nadeśnictwo Gniezno, 1,4 km na pd. od wioski Leśniewo k. Gniezna, CC-92; 2008.09.09; las mieszany: grab, dąb, modrzew, brzoza, świerk, sosna; przy pniaku prawdopodobnie modrzewiowym oraz na pniaku niezidentyfikowanym po 1-2 owocniki na dwóch pniakach odległych o ok. 300 m; leg. Barbara K.; det. Barbara K.; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 24/BK/20.10.08, tak, notatka: nagranie na dyktafon+mapka; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: od N 52°27'54,06" E 17°27'52,33" do N 52°27'52,98" E 17°28'08,10"

Z pniaka prawdopodobnie modrzewiowego pobrałam korę dla ewentualnego potwierdzenia jego tożsamości, drugi pniak już bez kory, cały porośnięty chrobotkiem szydlastym lub podobnym porostem.

Siedliska poszczególnych owocników oraz zdjęcia owocników:
na pniaku przypuszczalnie modrzewiowym:-----------------na niezidentyfikowanym pniaku:
fot. 199723 fot. 199724
Owocniki przy pniaku przypuszczalnie modrzewiowym:
fot. 199725
Owocnik z pniaka niezidentyfikowanego:
fot. 199726

ID327996 Phaeolus schweinitzii; Ok.100m na W od granicy rezerwatu Zwierzyniec, pow. makowski, woj. mazowieckie, EC-36; 2019.12.06; Bagnisko w borze mieszanym(sosny,świerki,brzozy,olchy); przy i na odziomku zlamanej sosny dwie grupy owocników; leg. Romuald Tomaszewski; det. M.Piątek na podstawie zdjęć; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1114518.html

ID332421 Phaeolus schweinitzii; okolice Jasienicy Rosielnej, pow. brzozowski, woj. podkarpackie, FF-93; 2020.06.14; las jodłowy; na pniu po ściętej jodle kilka owocników; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1145606 fot. 1145607 fot. 1145608 fot. 1145609

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji