Panaeolus papilionaceus (kołpaczek mierzwowy)

Panaeolus sphinctrinus — owocniki na odchodach jakiegoś roślinożercy w lesie sosnowym

Panaeolus papilionaceus (kołpaczek mierzwowy)

owocnik

Kapelusz niehigrofaniczny, szarobrunatny, szary, gliniastobrązowy, gładki, czasem nieco jedwabiście lśniący; na brzegu u młodych egzemplarzy widać ząbkowane resztki białawej osłony częściowej; stożkowato-dzwonkowaty, z wiekiem nie spłaszcza się; 20-40 mm średnicy.

space

Trzon szaro-czerwono-brunatny, mięsnoczerwonawy; cienki, pusty, równogruby, bardzo wysmukły, 50-110 x 1-2(3) mm, w górnej części nieco oprószony.

space

Pileus not hygrophanous, grey-brown, grey, clay-brown, smooth, sometimes slightly silkily shiny; at the margin of young specimens visible crenate remains of a whitish partial veil; conic-campanulate, with age does not undergo compression; 20-40 mm in diameter.

space

Stipe grey-red-brown, reddish-flesh coloured; thin, hollow, equal, very slender, 50-110 x 1-2(3) mm, at the apex slightly pruinose.

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Gatunek pospolity. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach od maja do późnej jesieni, na łąkach i pastwiskach, na składowiskach obornika, w miejscach trawiastych na nawozie roślinożerców.

Common. Spring-fall on dung in and outside of forest.

Czerwona Lista^[125] — R–rzadki - potencjalnie zagrożony wymarciem

jadalne czy trujące? 🟡

ważne! dla grzybiarzy

Niejadalny lub lekko trujący.^[134] Mimo zewnętrznego podobieństwa, do jedynie wyjątkowo rosnącej na odchodach, łysiczki lancetowatej (Psilocybe semilanceata) nie zawiera toksycznych substancji psychoaktywnych.

Inedible.

uwagi

Na nawozie końskim lub bydlęcym oraz na oborniku wyrasta kilka innych gatunków grzybów podobnej wielkości, szaro lub ochrowo zabarwionych, z ciemnymi blaszkami. Przy ich oznaczaniu należy zwrócić szczególną uwagę na obecność pierścienia i resztek osłony na powierzchni kapelusza, na suchą lub śluzowatą powierzchnię kapelusza i trzonu oraz na barwę i sposób przyrastania blaszek do trzonu.

wybrane okazy · selected collections ⇈

jsb.081006-06102008-3JS
leg. Jacek Soboń, det. Błażej Gierczyk
/gm. Wleń, k. Bystrzycy, Pogórze Kaczawskie/
/var. parvisporus/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. p.382 [5]
Michael, Hennig, Kreisel, 1981 — Handbuch fur Pilzfreunde 4. Blatterpilze - Dunkelblattler (2 Auf. 1981) p.266 [18IV]
Vesely, Kotlaba, Pouzar, 1972 — Prehled ceskoslovenskych hub. p.266 [11]
Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 — Fungi of Switzerland 4 - Agarics 2nd part p.316 [26IV]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[3716]
Panaeolus papilionaceus (Bull.) Quél. · synonimy: P. campanalutaus (Bull.) ss. Bres., Chalymotta papilionacea, Copelandia papilionacea (Bull.) Bres.
publikacje: Flisińska 2004, Łuszczyński 2002, Ławrynowicz 2000, Gierczyk i in. 2009, Wojewoda 2008, Adamczyk i Kucharski 2005, Adamczyk i in. 2004, Kałucka 2009a, Bujakiewicz 2011, Stasińska 2011b (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Kujawa i Gierczyk 2013a (as: P. papilionaceus v. papilionaceus), Gierczyk i in. 2014 , Karasiński i in. 2015 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Kozłowska i in. 2015, Kujawa i in. 2015a (as: P. papilionaceus var. papilionaceus) , Kujawa i in. 2016, Szczepkowski 2016 , Wojewoda i in. 2016, Kujawa i Gierczyk 2016 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Gierczyk i in. 2018 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Hoffeins i in. 2017, Gierczyk i in. 2019a (as: Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus), Kozłowska i in. 2019, Bartoszek i Mleczko 2019, Kujawa i in. 2019 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Gierczyk i Ślusarczyk 2020 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Piskorski 2021, Gierczyk i in. 2020 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus), Ławrynowicz i in. 2004, Gierczyk i Kujawa 2021 (as: P. papilionaceus var. papilionaceus)
dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[3720]
Panaeolus sphinctrinus (Fr.) Quél. · synonimy: P. campanulatus (L.) Quél. ss. auct., P. campanulatus var. sphinctrinus (Fr.) Bres.
uwagi: wg IF to synonimy P. papilionaceus, wg IF także P. sphintrinus to synonim P. papilionaceus
publikacje: Flisińska 2004, Szkodzik 2005, Bujakiewicz 2004, Łuszczyński 2000a, Wojewoda i in. 2004, Wojewoda 2005, Łuszczyński 2007, Łuszczyński 2008, Ławrynowicz 2000, Gierczyk i in. 2009, Adamczyk 2009, Wojewoda 2008, Kujawa 2009a, Adamczyk i Kucharski 2005, Adamczyk i in. 2004 , Ślusarczyk 2009, Kryza i Puciata 2009, Adamczyk 2011b, Bujakiewicz 2018

znaleziska Panaeolus papilionaceus na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-84 346472 AC-27 364318 CA-57 189989 CA-66 204181 CA-79 344203 CA-89 209306 CC-15 323375 308727 299196 CE-37 192289 192290 DA-81 204180 DD-95 287143 DE-55 358760 332928 320528 241798 DE-95 196602 DF-79 260081 ED-34 294826 ED-35 294823 FE-97 362584 FG-23 304160 GC-01 230878 170844 230879 230877 GC-11 230881 230880 GF-11 318036

ID170844 Panaeolus papilionaceus v. parvisporus; 2 km na zachód od Supraśla, pow. pow. Białystok, woj. woj. podlaskie, GC-01; 2010.06.24; stary las mieszany; na środku drogi leśnej, na ziemi kilka owocników w jednej grupce; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc, Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/100624/0001, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: fot. 361668 fot. 361669 fot. 361670

Więcej informacji w wątku.

ID189989 Panaeolus papilionaceus v. parvisporus; Puszcza Darżlubska Wejherowo, pow. wejherowski, woj. pomorskie, CA-57; 2011.08.13; Las mieszany,buk,sosna,brzoza,świerk,dąb; Na mało uczęszczanej (przez ludzi-raczej zwierzęta )drodze leśnej porośniętej trawą 3 owocniki; leg. Mirosława Wantoch-Rekowska; det. Mirosław Wantoch-Rekowski, Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MWR/110813/0003, tak, notatka: tak,Spis grzybów Pomorza; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: fot. 437642 fot. 437643
72 m.npm.

ID192289 Panaeolus papilionaceus; 150m na S-E od Młyna Krupka (Piaski), pow. wieruszowski, woj. łódzkie, CE-37; 2011.07.10; ścieżka w lesie olchowym, w pobliżu dąb i brzoza; na ziemi, dużo nawozu krowiego masowo - ponad 100 osobników; leg. Piotr Zawada; det. Mirosław Gryc; eksykat: tak, wyślę Ani, tak, notatka: nie
uwagi: Gmina Bolesławiec. Działka nr 306. Omówione w wątku:https://www.bio-forum.pl/cgi-local/board-auth.cgi?file=/33/426278.html
fot. 448509 fot. 448510 fot. 448511 fot. 448512 fot. 448513 fot. 448514

ID192290 Panaeolus papilionaceus; 600m na N-W od zabudowań Piasków (Stare Piaski), pow. wieruszowski, woj. łódzkie, CE-37; 2011.07.27; krzaki olchowo-brzozowe, na skraju pól i łąk; na ziemi dwa owocniki; leg. Piotr Zawada; det. Piotr Zawada; eksykat: tak, wyślę Ani, tak, notatka: nie
uwagi: Gmina Bolesławiec. Działka nr 307/1
fot. 448518 fot. 448519

ID196602 Panaeolus papilionaceus v. parvisporus; Złoty Potok rezerwat Parkowe, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-95; 2011.06.11; las bukowy; odchody kilka sztuk; leg. Krzysztof Kołodziejczyk; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/KK/110611/0001, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VIII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2012. Przegląd Przyrodniczy 24(4): 10-41
uwagi: fot. 470278 fot. 470279 fot. 470280 fot. 470281

ID204180 Panaeolus papilionaceus; Gdańsk Górki Wschodnie, pow. gdański, woj. pomorskie, DA-81; 2012.06.25; wybieg dla kucyków; na ziemi dwie kępki, kilkanaście owocników; leg. Grzegorz & Kajetan Neubauer; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/GN/120705/0003, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VIII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2012. Przegląd Przyrodniczy 24(4): 10-41
uwagi: v. papilionaceus
foto z 5 lipca:
fot. 512682 fot. 512683 fot. 512684

ID204181 Panaeolus papilionaceus; Porzecze, pow. wejherowski, CA-66; 2012.07.08; łąka, w pobliżu wybiegu dla koni; na ziemi 2 owocniki; leg. Grzegorz & Kajetan Neubauer; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/GN/120708/0001, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VIII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2012. Przegląd Przyrodniczy 24(4): 10-41
uwagi: v. papilionaceus
fot. 512689 fot. 512690 fot. 512691

ID209306 Panaeolus papilionaceus v.papilionaceus; Chwaszczyno, pow. kartuski, woj. pomorskie, CA-89; 2012.10.24; pastwisko; ziemia,trawa jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MWR/121024/0002, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/cgi-local/board-auth.cgi?file=/33/526363.html
uwagi: zdjęcia w wątku

ID230877 Panaeolus papilionaceus var. capitatocystis; około 0.5 km na E od Ogrodniczek, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-01; 2012.07.09; las iglasty (sosna, świerk); na drodze leśnej, na odchodach końskich kilka owocników rosnąccych razem ze Stropharia semiglobata; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/120709/0001, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641636 fot. 641637

ID230878 Panaeolus papilionaceus var. parvisporus; około 1 km na NE od Ciasnego, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-01; 2012.07.14; bór sosnowy; na dwóch kupkach odchodów lkońskich leżących na rzadko uczęszczanej drodze leśnej po kilka sztuk; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/120714/0001, BGF/BF/MG/120714/0002, tak, notatka: nie
uwagi: (dwie kolekcje)
fot. 641640

Uwaga (B. Gierczyk): W pracy Kujawa et al. "Grzyby Puszczy Knyszyńskiej" (2019) lokalizacja określona jako "okolice Ciasnego".

ID230879 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; około 1-1,5 km na E od Ogrodnioczek, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-01; 2012.08.16; stara żwirownia, teren z rzadka porośnięty sosenkami, miejsce poostoju koni; na ziemi zmieszanej z resztkami końskiej karmy i odchodami masowo; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/120816/0003, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641643
Więcej o tym zgłoszeniu w wątku:
https://www.bio-forum.pl/messages/33/505693.html

Uwaga (B. Gierczyk): W pracy Kujawa et al. "Grzyby Puszczy Knyszyńskiej" (2019) lokalizacja określona jako "E od Ogrodniczek (żwirownia)".

ID230880 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; 1,5 km na S od leśniczóki Krasny Las, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-11; 2013.06.29; las iglasty z przewagą świerka, pobocze drogi leśnej; na końskich odchodach kilkanaście owocników; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/130629/0007, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641646

ID230881 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; około 1,5 km na S od Ogrodniczek, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-11; 2013.06.03; pastwisko, wypas koni; na końskich odchodach dwa owocniki; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/130603/0006, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641649

w tym siedlisku przy sprzyjających warunkach atmosferycznych gatunek ten występuje masowo !!!

ID241798 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; 1 km NE od wsi Bobry, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2014.06.29; las sosnowy; na ziemi, na środku trawiastej dróżki dwa owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Mirosław Gryc; eksykat: BGF/BF/JN/140629/0001, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 1' 34,3" N i 19st 25' 20,5" E

Zdjęcia w wątku https://www.bio-forum.pl/messages/33/685847.html

ID260081 Panaeolus papilionaceus; Buków, pow. krakowski, woj. małopolskie, DF-79; 2013.11.15; wypasana łąka; grzybek koprofilny dwa owocniki; leg. Waldemar Czerniawski; det. Waldemar Czerniawski; eksykat: Tak (prześlę), tak, notatka: nie
uwagi: grzyby z tego gatunku pojawiały się również w roku 2014.
fot. 756460 fot. 756461 fot. 756462

Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus

ID287143 Panaeolus papilionaceus var.papilionaceus; 2 km na SE od wsi Pawlikowice, pow. pabianicki, woj. łódzkie, DD-95; 2016.07.16; na ścieżce w lesie mieszanym, dąb, jodła, sosna; na całkowicie rozłożonych końskich odchodach, w trawie masowo; leg. Beata Łyszkowska; det. Beata Łyszkowska; eksykat: BGF0006579, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 861125 fot. 861126 fot. 861127 fot. 861128

ID294823 Panaeolus papilionaceus; Suchy Las, pow. pruszkowski, woj. mazowieckie, ED-35; 2015.06.24; las mieszany: sosna, osika, olsza, brzoza + dąb, czeremcha; końskie odchody 2 owocniki; leg. ala mikołaj; det. ala mikołaj; eksykat: BGF/BF/AM/150624/0001, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 894344

ID294826 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; Las Młochowski, Podkowa Leśna, pow. grodziski, woj. mazowieckie, ED-34; 2015.09.17; las mieszany: sosna, dąb, brzoza + osika, lipa, grab, czeremcha, pobocze drogi; w ziemi pojedynczo; leg. ala mikołaj; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/AM/150917/0003, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/785100.html
uwagi: fot. 894355

ID299196 Panaeolus papilionaceus; Mochle, pow. bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie, CC-15; 2016.05.07; Pastwisko przy ścianie lasu liściastego.; Na końskich odchodach. 1 owocnik.; leg. Przemysław Drzewiecki; det. Przemysław Drzewiecki; eksykat: Tak - zostanie przesłany kustoszowi B. Gierczykowi., tak, notatka: nie
uwagi: Znaleziony owocnik makromorfologicznie odpowiada opisowi Panaeolus retirugis, który to uznany został za synonim P. papilionaceus.

fot. 917518 fot. 917519 fot. 917520 fot. 917521 fot. 917522 fot. 917523

ID304160 Panaeolus papilionaceus; Polany Surowiczne, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-23; 2016.05.08; kośna łąka; na krowich odchodach w trawie na górskiej łące ok. 10 owocników w grupie; leg. Anna Hreczka; det. potwierdził mikroskopowo Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0001655, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 940507
Wątek
Panaeolus papilionaceus

ID308727 Panaeolus papilionaceus var. papilionaceus; Mochle, pow. bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie, CC-15; 2015.11.13; Pastwisko na gruncie ornym.; 2 owocniki na odchodach konia.; leg. Przemysław Drzewiecki; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0002456, tak, notatka: nie
uwagi: Bio-forum.

ID318036 Panaeolus papilionaceus; Józefów, pow. biłgorajski, woj. lubelskie, GF-11; 2018.09.22; las nad zalewem; dzika kupa pojedynczy; leg. Jan Kowalski; det. Błażej Gierczyk; eksykat: zostanie przesłany, tak, na forum, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1020226.html

ID320528 Panaeolus papilionaceus; 1,4 km S od wsi Radziechowice I, gm.Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2018.11.12; składowisko obornika na granicy łąk i lasu; na oborniku kilkadziesiąt owocników w kilku grupkach; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 3' 24,8" N i 19st 18' 55" E

fot. 1040255 fot. 1040256 fot. 1040257 fot. 1040258

siedlisko
fot. 1040259

ID323375 Panaeolus papilionaceus v. parvisporus; Mochle, pow. bydgoski, woj. kujawsko-pomorskie, CC-15; 2015.07.14; Wieloletnie pastwisko dla koni na gruncie ornym; Wśród traw, na ziemi pokrytej rozłożonymi odchodami koni Gromadnie - 6 owocników; leg. Przemysław Drzewiecki; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0004029, tak, notatka: nie
uwagi: Bio-forum

ID332928 Panaeolus papilionaceus; 1,9 km S od wsi Radziechowice I; gm. Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2020.06.21; śródleśna łąka w borze sosnowym,; na ziemi przemieszanej z obornikiem rozproszona grupa kilkunastu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi, Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 3' 6" N i 19st 19' 28" E

fot. 1148514 fot. 1148515 fot. 1148516 fot. 1148517 fot. 1148518

ID344203 Panaeolus papilionaceus v. parvisporus; Chwaszczyno, pow. kartuski, woj. Pomorskip, CA-79; 2014.10.21; pastwisko; odchody bydlęce kilka owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. B. Gierczyk; eksykat: BGF0006849, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/713477.html
uwagi: fot. 1219804 fot. 1219805

ID346472 Panaeolus papilionaceus; Szczecin Wielgowo,ul.Leśny Brzeg, pow. szczeciński, woj. zachodniopomorske, AB-84; 2021.07.08; gospodarstwo z hodowlą koni; obornik koński dwa owocniki; leg. Marcin Lożek; det. Marcin Lożek, potwierdził Błażej Gierczyk ; eksykat: BGF0010400, tak ,wątek, notatka: tak
uwagi: wątek https://www.bio-forum.pl/messages/33/1237643.html
Kołpaczek motylkowy

ID358760 Panaeolus papilionaceus; 1,5 km W od wsi Brodowe; gm. Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2022.06.12; bór sosnowy; dzikie; pozornie na ziemi grupa 3 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 3' 0,6" N 19st 20' 11,1" E

fot. 1348768 fot. 1348769 fot. 1348770 fot. 1348771 fot. 1348772

ID362584 Panaeolus papilionaceus; Szklarnia - 50.657164, 22.412956, pow. janowski, woj. lubelskie, FE-97; 2022.10.16; Las jodłowo z fragmentem buczyny; Na odchodach 5 owocników; leg. Robert Kozak; det. Robert Kozak; eksykat: Tak, zostanie wysłany do Błażej Gierczyk, tak
uwagi: fot. 1383933 fot. 1383934

ID364318 Panaeolus papilionaceus; Równina Pyrzycka (Barlinecki PK), 0,7 km na NW od Żydowa, pow. myśliborski, woj. zachodniopomorskie, AC-27; 2022.11.06; wypasana łąka; na ziemi kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1397348 fot. 1397349 fot. 1397350 fot. 1397351 fot. 1397352
Zarodniki: (-11,8)12,4-15,7 x 9,3-11,7 µm (średnio 13,6 x 10,2 µm), Q: 1,2-1,5 (1,3):
fot. 1397353
cheilocystydy:
fot. 1397354