Morchella elata (smardz wyniosły)

opis

Owocnik wysokości 40-100(150) mm. Złożony z główki i trzonu. Wysokość główki stanowi 1/2 do 2/3 wysokości całego owocnika. Główka zwykle wyraźnie i ostro stożkowata, z wyrażnymi pionowo biegnącymi żebrami, połączonymi poprzecznymi, niższymi łącznikami; ciemno zabarwiona, do niemal czarnobrązowej, miodowobrązowa, czerwonobrązowa; z wiekiem żebra czernieją. Brzeg główki przechodzi w trzon stosunkowo płynnie, bez daleko odsuniętej od trzonu krawędzi, nie jest podwinięty, przez co tym bardziej główka wydaje się mieć średnicę zbliżoną do szerokości trzonu.

space

Miąższ o charakterystycznym zapachu i woskowatej konsystemcji.

zarodniki

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, hialinowe, 18-25 × 12-16 µm.

występowanie

Jest w czekliście Chmiel (2006).^[140]

Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. II.57 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 1983 roku. Za zezwoleniem może być pozyskiwany przez ręczny zbiór owocnikow.

Ochronie podlegają tylko okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni.

Rzadki. Owocniki wyrastają głównie w maju, pojedynczo lub w grupach, w lasach iglastych, w miejscach składowania drewna, także poza lasami wśród roślinności zielnej, w miejscach wilgotnych.

jadalne czy trujące? 🟢!

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny.

space

uwagi

Morchella conica (smardz stożkowaty) — smardz stożkowaty (Morchella conica)

Podobny smardz stożkowaty (Morchella conica) ma mniejsze owocniki, z wyraźnie odsuniętą (podwiniętą) krawędzią główki w miejscu przyrośnięcia jej do trzonu. Pogłębia to wrażenie tego, że główka jest znacznie szersza od trzonu. Kształt główki jest zwykle mniej ostro stożkowaty, a jajowato-stożkowaty; barwa jaśniejsza.

space

wybrane okazy · selected collections ⇈

#13

05 05 10 - 1
/półwysep Helski/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Breitenbach J., Kraenzlin F., 1981 — Fungi of Switzerland 1 - Acomycota. p.2 [26I]
Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. p.133 [5]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. p.27 [49]
Chmiel, M.A., 2006 — Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. Checklist of Polish larger Ascomycetes. [140]
Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[693]
Morchella elata Fr. · uwagi: W związku z licznymi badaniami molekularnymi identyfikacja gatunków Morchella jest jeszcze nie dopracowana.
publikacje: Bujakiewicz 2004, Wojewoda i in. 2004, Celka 2002, Kujawa 2003a, Markowska 2004, Kujawa 2008, Gierczyk i in. 2009, Gumińska 2006, Adamczyk 2009a, Adamczyk 2007a , Adamczyk 2003 , Adamczyk 2003a, Kujawa i Gierczyk 2010, Chachuła 2010, Kujawa i Gierczyk 2011, Grądziel i Różycki 2005, Karasiński 2009a, Chachuła 2012, Ślusarczyk 2005 , Kujawa i in. 2016, Chachuła 2016, Narkiewicz 1997, Zygmunt 2001, Krajewski 2011, Wojewoda i in. 2016, Kujawa i Gierczyk 2016, Bujakiewicz 2018, Gierczyk i in. 2019a (as:?Morchella elata), Kozłowska i in. 2019, Bartoszek i Mleczko 2019, Gierczyk i Ślusarczyk 2020, Ruszkiewicz-Michalska i Piskorski 2020i, Chachuła i Fiedor 2020, Chachuła i in. 2021, Gierczyk i Kujawa 2021

znaleziska Morchella elata na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-65 331708 AB-83 345137 AD-19 12855 BE-59 101347 CE-40 324681 DA-51 11144 14773 DA-82 236450 DE-46 213550 DE-55 99060 DE-56 283271 102295 280750 98771 DE-65 281021 DE-83 11145 DF-32 198283 DF-40 97794 DF-67 98338 EE-84 63620 62712 EF-15 102557 EG-34 64903 EG-50 292550 FF-05 97685

ID11144 Morchella elata; Jurata na pół. Helskim, DA-51; 2004.05.10; pobocze ścieżki asfaltowej w parku, w trawie, w pobliżu wierzba iwa, sosny; na ziemi jeden owocnik; leg. Marek Snowarski; det. Marek Snowarski; eksykat: 040510-1, tak, notatka: 040510-1; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi:

ID11145 Morchella elata; Częstochowa, DE-83; 2004.05.14; plantacja aronii; na ziemi kilkanaście owocników; leg. Michał Opara; det. Marek Snowarski - Morchella elata; eksykat: brak, tak, notatka: tak, opis w pliku foto-mopara.dat w bazie atlasu grzybów grzyby.pl; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi:

ID12855 Morchella elata; Świebodzin, AD-19; 2004.04.18; ogródek przydomowy; na korze i trocinach rozsypanych na grządkach gromadnie; leg. Tomasz Ślusarczyk; det. Tomasz Ślusarczyk; eksykat: 128 herb. Ślusarczyk, nie, notatka: herb.128; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi:

ID14773 Morchella elata; płw. Helski, Jurata, teren OSW Jurata, DA-51; 2005.05.10; pobocze ścieżki asfaltowej w parku, w trawie, w pobliżu wierzba iwa, sosny; ziemia ok. 10 owocników w odległości ok. 1m jeden od drugiego; leg. Marek Snowarski; det. Marek Snowarski; eksykat: 050510-1, tak, notatka: 050510-1; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi: w tym samym miejscu co znalezisko sprzed roku

ID62712 Morchella elata; Sukowski Las - oddz. 140 - tzw. Łysa Górka , 1.8km E od Bilcza ul. Rogatka, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE-84; 2007.04.29; Północna część wielkiej polany śródleśnej (teren mocno nasłoneczniony), po obu stronach leśnej drogi w wilgotnej niecce porośniętej topolą osiką, wierzbą, czeremchą , pojedynczymi brzozami i ostrożynami; wśrod traw i liści 10 dojrzałych owocników na powierzchni ok. 25 m2; leg. Marcin Fałdziński; det. Marcin Fałdziński; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: 3 owocniki były już uschnięte. Smardze wyniosłe w tym miejscu znajduję po raz pierwszy, choć zdarzyło mi się znaleźć tego grzyba w tym lesie wiosną 2001 r., ale kilometr dalej

fot. 88917
Północny brzeg polany śródleśnej

fot. 88918
Droga leśna przecinająca wilgotną nieckę

fot. 88919
Widok na stanowisko

fot. 88920 fot. 88921 fot. 88922 fot. 88923 fot. 88924 fot. 88925

ID63620 Morchella elata; Sosnowy lasek pomiędzy Bilczą a Jawornią, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE-84; 2007.05.05; lasek sosnowy z pojedynczymi młodymi dębami i krzewami kruszyny,; w ściółce i mchu dwa owocniki pojedynczo po obu stronach drogi leśnej tuż przy polance; leg. Marcin Fałdziński; det. Marcin Fałdziński; eksykat: nie, tak, notatka: tak - zapis wideo; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: Owocniki uschnięte. Tego grzyba po raz pierwszy odnotowuję w tym lasku.
fot. 90787
Siedlisko

fot. 90788 fot. 90789

ID64903 Morchella elata; Szczawnica Jaworki, rezerwat Biała Woda, EG-34; 2007.05.12; brzeg potoku, wśród lepiężników; kamieniste, patyki, kawałki kory 3 sztuki, w odległości ok.30 cm od siebie; leg. anna kaczmarczyk; det. Anna Kujawa; , tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi:
fot. 93200 fot. 93201 fot. 93202

ID97685 Morchella elata; Stalowa Wola - okolice, FF-05; 2008.04.18; las łęgowy z domieszką sosny; na ziemi po kilka , w sumie kilkanaście sztuk; leg. Wiesław Smyrski; det. Wiesław Smyrski; eksykat: nie, tak, notatka: tak, wyślę do Anny Kujawy; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: >
fot. 163227 fot. 163228

ID97794 Morchella elata; Knurów przy oczyszczalni ścieków, DF-40; 2008.04.20; w rowie gdzie bywa woda, obok rosną brzozy, niedaleko działki i oczyszczalnie ścieków, dokoła kilkanaście Morchella conica; na ziemi wśród zeschłych liści przy starym pniaku 3 owocniki; leg. Jolanta Kozak; det. Jolanta Kozak; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 9/JK/31.05.08, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: fot. 163466 fot. 163467

ID98338 Morchella elata; Przeginia Duchowna 200m N od drogi do Kaszowa, powiat krakowski, DF-67; 2008.04.26; nieużytek między polami ornymi pod krzewami tarniny; gliny z pojedynczymi kamieniami wapiennymi pojedynczy; leg. Ewa Król; det. Anna Kujawa; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: pojedynczy wyrośnięty osobnik, brak innych mimo dokładnego przeszukania w promieniu 20mfot. 165076

ID98771 Morchella elata; 1,5km E,Klekowiec,pow.radomszczański, DE-56; 2008.05.02; nadrzeczne zadrzewienia liściaste,pod czeremchą; na ziemi wśród roślinności zielnej i dzikiej porzeczki dwa owocniki blisko siebie; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 166305 fot. 166306 fot. 166307 fot. 166308

ID99060 Morchella elata; Radomsko(Stobiecko Miejskie),woj.łódzkie, DE-55; 2008.05.06; fragment łąki z drzewem owocowym(gruszą); na ziemi, w trawie pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: stanowisko identyczne coID97871

fot. 167641 fot. 167642 fot. 167643

ID101347 Morchella elata; Wrocław - Krzyki, BE-59; 2008.05.26; ocieniony skwer (wzdłuż N ściany budynku) pokryty korą; 2 owocniki; leg. Tomasz Pachlewski; det. Tomasz Pachlewski; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 5/TP/28.06.08, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:

fot. 172644 fot. 172645 fot. 172646 fot. 172647

ID102295 Morchella elata; o,5 SW,Leśn.Strzałków,pow.radomszczański, DE-56; 2008.06.01; pobocze hasiowej drogi biegnącej przez las mieszany-gł.brzoza,dąb,sosna,buk; na ziemi pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 174645 fot. 174646

ID102557 Morchella elata; Busko Zdrój, Park Zdrojowy, woj. świętokrzyskie, EF-15; 2008.04.25; rosnące w pobliżu drzewa to: klon, jawor, kasztan, jesion, dąb; na ziemi jeden owocnik; leg. Zbigniew Oziębło; det. Zbigniew Oziębło; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 175070

ID198283 Morchella elata; Bytom, dzielnica Łagiewniki, pow. Bytom, woj. śląskie, DF-32; 2012.05.02; nasyp porośnięty czarnym bzem, śliwą tarniną i topolą; prawdopodobnie na zagrzebanych wśród gruzu kawałkach drewna 5 sztuk na obszarze kilku metrów kwadratowych; leg. Andrzej Sas; det. Andrzej Sas; eksykat: nie - chroniony, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 482343

ID213550 Morchella elata; 1 km SW od oczyszczalni ścieków w Gomunicach, gm.Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-46; 2013.05.12; pobocze żwirowej drogi w lesie sosnowym; na ziemi jeden owocnik; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 559558

ID236450 Morchella elata; rezerwat Mewia Łacha, ujście Wisły, pow. gdański, woj. pomorskie, DA-82; 2014.04.25; wydmy, zarośla wierzby i róży; na ziemi 2 owocniki; leg. Grzegorz & Kajetan Neubauer; det. Grzegorz & Kajetan Neubauer; eksykat: nie - gat. chroniony w rezerwacie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 666660 fot. 666661 fot. 666662
Siedlisko:
fot. 666663
Lokalizacja:
fot. 666664

ID280750 Morchella elata; 200 m od zabudoiwań Martelichy ( Radomsko ), gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2016.04.19; bór sosnowy; na ziemi, na poboczu drogi leśnej jeden owocnik; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 838655 fot. 838656

ID281021 Morchella elata; 1,5 km NE od wsi Teklinów, gm.Kruszyna, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-65; 2016.04.24; śródleśna, przydrożna kępa osik; na ziemi jeden owocnik; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 839649

ID283271 Morchella elata; 200 m SW od osady Brylisko, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2016.05.26; pobocze drogi w lesie mieszanym -olchy, brzozy, świerki; na ziemi grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 1' 9" N i 19st 27' 22" E

fot. 847159 fot. 847160 fot. 847161

siedlisko
fot. 847162

ID292550 Morchella elata; Tatrzański PN, Dolina Filipka, 3 km S, Małe Ciche, pow. tatrzański, woj. małopolskie, EG-50; 2016.06.16; ziołoro¶la nad górskim potokiem; na glebie pojedynczy owocnik; leg. Rafał Bobrek; det. Rafał Bobrek; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 884211 fot. 884212 fot. 884213

ID324681 Morchella elata; Dobrzykowice, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie, CE-40; 2019.05.26; klomb przy szkole; kora drzew iglastych (sosna?) jeden owocnik w miarę typowy; leg. Grzegorz & Kajetan Neubauer; det. Grzegorz & Kajetan Neubauer; eksykat: tak, wyślę, tak, notatka: nie
uwagi: Wśród kilkunastu innych Morchella sp.
fot. 1079365

ID331708 Morchella elata; Goleniów, Park 750lecia, pow. goleniowski, woj. zachodniopomorskie, AB-65; 2020.06.04; las sosnowy; nawadniane mechowisko założone w 2018 jeden owocnik; leg. Marcin Sławomir Lożek; det. Marcin Sławomir Lożek; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: Park 750lecia po rewitalizacji , założono mechowisko,z różnych gat.mchów także paprocie,borówki i inne nasadzenia bylin,krzewów,drzew głównie krajowych, częściowo nawadniane i mulczowane zrąbkami i korą. Na tym samym terenie wiosną Gyromitra esculentafot. 1141116 fot. 1141117 fot. 1141118 fot. 1141119 fot. 1141120
Smardz wyniosły

ID345137 Morchella elata; Dolina Dolnej Odry (prop. rez. Zaleskie Łęgi), 1 km na ES od Mostu Pomorzan w ciągu ul. Krygiera w Szczecinie, pow. Szczecin, woj. zachodniopomorskie, AB-83; 2021.05.23; las mieszany (Db, Brz, Js, Czm, Kl polny, nieco dalej także So); na ziemi w grupie - 18 owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1227087 fot. 1227088 fot. 1227089 fot. 1227090