Tx: 239
grzyby.pl

Leccinum aurantiacum (Bull.) Gray

koźlarz czerwony, "kozaczek czerwony" · "kozak czerwony" · "osak" · "polok"
Boletus rufus Schaeff. [🔉 bō·l·tus *] · Krombholziella aurantiaca (Bull.) Maire · Leccinum populinum M. Korhonen · Leccinum rufum (Schaeff.) Kreisel[syn. w czekliście Wojewody i GBIF (2022-12)] · Leccinum salicola Watling
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Leccinum aurantiacum (koźlarz czerwony)
Leccinum aurantiacum (koźlarz czerwony)
Leccinum aurantiacum (koźlarz czerwony)
Leccinum aurantiacum (koźlarz czerwony)

opis

Kapelusz czerwonobrązowy, jaskrawy rdzawobrązowy do ceglastoczerwonego; 60-150(200) mm średnicy, początkowo półkulisty, z wiekiem wypukły, poduchowaty; powierzchnia sucha, matowa, aksamitna, z wiekiem bardziej naga, nieco lepka gdy wilgotna; skórka wyraźnie wystaje poza rurki.

space

Trzon z łuseczkami początkowo białawymi, z wiekiem pomarańczowymi i czerwonobrązowymi do czarniawych, u szczytu trzonu długo pozostają białe; łuseczki na białym tle, u postawy czasem przebarwionym niebiesko; 60-120(150) x 15-40 mm, równogruby lub rozszerzający się ku podstawie.

space

Z FeSO4 szaroniebieski.

Pileus red-brown, bright rusty-brown to brick-red; 60-150(200) mm broad, at first hemispheric, in age convex to plano-convex; surface dry, dull, matted, in age more or less glabrous, slightly viscid when wet; margin distinctly projecting beyond tubes.

space

Stipe with at first whitish squamules, in age becoming orange and red-brown, up to blackish, at stipe apex squamules longer stay whitish; background white, at stipe base sometimes bluish; 60-120(150) x 15-40 mm, equal or clavate.

space

Context with FeSO4 graysh-blue.

zarodniki

Wysyp zarodników brązowy. Zarodniki elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, żóławe z kroplami, 13-17 x 3.5-4.5 µm.
Spore print brown. Spores ellipoid - fusiform, smooth, with yellowish drops, 13-17 x 3.5-4.5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Częsty. Od lata do jesieni, pojedynczo lub po kilka, zawsze w pobliżu topoli osiki (Populus tremula).
Common. Summer-fall, solitary to few together, mycorrhizal with topola osika (Populus tremula).

jadalne czy trujące? 🟢 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒
Jadalny i uważany za smaczny.
Edible and considered good.
Leccinum versipelle (koźlarz pomarańczowożółty)
Leccinum versipelle (koźlarz pomarańczowożółty)
Nie każdy czerwony koźlarz to ten gatunek. Zobacz też podobnego koźlarza pomarańczowożółtego (Leccinum versipelle) jest on związany z brzozami i łatwo go odróżnić po czarnych łuseczkach już u młodych egzemplarzy. Inne podobnie zabarwione to koźlarz sosnowy (Leccinum vulpinum) pod sosnami, na piaszczystych glebach z borówką czarną (Vaccinium myrtillus), koźlarz dębowy (Leccinum quercinum) pod dębami, o dużych owocnikach zabarwionych orzechowobrązowo i koźlarz świerkowy (Leccinum piceinum) pod świerkami.

space

Leccinum piceinum (koźlarz świerkowy)
Leccinum piceinum (koźlarz świerkowy)
Not every Leccinum with red cap is this specie. See also koźlarz pomarańczowożółty (Leccinum versipelle) which is connected with birches and differs with dark squamules even in young fruitbodies. koźlarz sosnowy (Leccinum vulpinum) grows under pines, koźlarz dębowy (Leccinum quercinum) under oaks, has brownish cap, koźlarz świerkowy (Leccinum piceinum) grows under spruce. koźlarz babka (Leccinum scabrum) grown under birches, has more brown cap, flesh is unchanging; stipe surface with black squamules at the base, in apper part whitish.

komentarze

Wydaje się, sądząc z ilości komentarzy jakie otrzymuję w obronie czerwonych koźlarzy, że mają one wielu zagorzałych zwolenników. Nie dziwię się temu, są bez wątpienia atrakcyjne estetycznie i stanowią choćby przez to cenne trofeum. Myślę, że poniższy komentarz jest bardzo celny:
Bardzo lubię koźlarza pomarańczowego krawcem zwanego. Może nie jest on bardzo aromatyczny, ale dla mnie to pierwsza liga, bo jest przyjemnie chrupiący (twardawy po ugotowaniu), a nie ciapowaty. Doskonałe są marynowane młode kapelusze. W occie bieleją i wyglądają ślicznie. A propos marynowania. Najlepiej marynować grzyby bez dodatków "roślinnych", wszystkich tych cebulek, marchewek itp. Lepiej się przechowują. A jak ktoś lubi marynowane warzywka niech osobno robi pikle. Wracając do koźlarza. U mnie w domu przebojem jest zalewajka na grzybie. Młode krawce (ogonki i kapelusze) pokrajać, obgotować w osolonej wodzie (niewielkiej ilości (tyle żeby przykryło grzyby) ok. 15 min. Taki półprodukt można zamrozić w pojemniku w zamrażarce i użyć np. w lutym, smakują jak świeże. Obrać ok. 0,5 kg ziemniaków, pokroić w kostkę, zalać wodą, dodać listek bobkowy, parę ziarenek angielskiego ziela i pieprzu, trochę soli. Ugotować. Gdy ziemniaki stają się miękkie dodać obgotowane grzyby z wodą, w której się gotowały i wlać porządny, prawdziwy żur (kwaszony, można dostać w sklepach nalewany na życzenie do butelki - najlepszy, lub już butelkowany przez takie różne małe firmy). Ilość wg uznania, czy wolimy mocniej lub mniej kwaśną zupę i gęstszą czy rzadszą. Zagotować raz. W ostateczności w warunkach bojowych (biwak, itp.) można użyć żurku z papierka (wtedy nie solić ziemniaków). Można dodać trochę boczku czy kiełbasy (najlepiej białej) pokrajanej w kawałki, łyżkę domowego smalcu ze skwarkami. I już. Bardzo dobre też z opieńkami (same kapelusiki, najlepiej młode i całe, wtedy nie wykorzystujemy wody z gotowania grzybów). [Małgorzata Przybyt]

wybrane okazy · selected collections

#6
02 10 06 - 9a
leg. Marek Snowarski
/okolice Twardogóry/
#10
02 10 06 - 9b
leg. Marek Snowarski
/okolice Twardogóry/
#3
04 07 18 - 4
/Nowa Wieś k. Domaszkowa, Kotlina Kłodzka/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Leccinum aurantiacum (Bull.) GrayBoletus rufus Schaeff. [🔉 bō·l·tus *] · Krombholziella aurantiaca (Bull.) Maire · Leccinum rufum (Schaeff.) Kreisel · Leccinum salicola Watling · Leccinum populinum M. Korhonen(pl) koźlarz czerwony · "kozaczek czerwony" · "kozak czerwony" · "osak" · "polok"
bōltus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Berdau (1876)[2608]Berdau (1876) Grzyby jadalne i jadowite krajowe.[2608], Brzeg & Lisiewska (2020)[1331]Brzeg & Lisiewska (2020) Grzyby makroskopijne kampusu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Morasko w Poznaniu.[1331], Brzeg i Wika (2007)[1332]Brzeg i Wika (2007) Nowe dla Polski stanowisko borowika szatańskiego Boletus satanas Lenz w środkowej częsci Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., B. 56: 39-47[1332], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1339], Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344], Chachuła (2018)[1365]Chachuła (2018) Grzyby wielkoowocnkowe Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego - wstępne wyniki badań.[1365], Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382], Czarnecka i Janiec (2002)[1405]Czarnecka i Janiec (2002) Przełomy rzeczne Roztocza jako modelowe obiekty w edukacji ekologicznej. Wyd. UMCS, Lublin[1405], Domański (1955)[2677]Domański (1955) Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1948-1952.[2677], Domański et al. (1963)[2711]Domański et al. (1963) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. II. (Ustrzyki Górne, 1960).[2711], Domański et al. (1967)[2712]Domański et al. (1967) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. III. (Baligród, 1962).[2712], Domański et al. (1970)[2714]Domański et al. (1970) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. IV. (Zatwarnica, 1965).[2714], Domański Z. (1999)[2723]Domański Z. (1999) Notatki mikologiczne z Suwalszczyzny.[2723], Domański Z. (1999)[2722]Domański Z. (1999) Przyczynek do znajomości flory mikologicznej Roztocza.[2722], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Flisińska (1982)[2776]Flisińska (1982) Materiały do poznania flory grzybów wyższych rezerwatu wodno-torfowiskowego Brzeziczno.[2776], Flisińska (1995)[2781]Flisińska (1995) Grzyby wielkoowocnikowe Poleskiego Parku Narodowego.[2781], Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449], Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). T. 1 & 2.[1452], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2014)[1493]Gierczyk et al. (2014) Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1493], Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501], Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Gierczyk et al. (2019)[1510]Gierczyk et al. (2019) XXIV Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1510], Halama & Panek (2000)[1558]Halama & Panek (2000) Macromycetes of various habitats of the nature reserve "Łężczok" near Racibórz (SW Poland).[1558], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589], Hołownia (1967)[2855]Hołownia (1967) Obserwacje mikologiczne z okolic Osia (Bory Tucholskie).[2855], Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643] (as: L. auranthiacus), Kasper-Pakosz & Łuczaj (2014)[1654]Kasper-Pakosz & Łuczaj (2014) Grzyby na targach okolic Rzeszowa.[1654], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (2000)[1838]Lisiewska (2000) Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce.[1838], Lisiewska & Reszel (2000)[3643]Lisiewska & Reszel (2000) Macrofungi of acidophilous oak forest communities in the southern Wielkopolska.[3643], Lisiewska & Reszel (2000)[1848]Lisiewska & Reszel (2000) Macromycetes na tle zróżnicowania acidofilnych dąbrów środkowej części uroczyska Teresiny (nadleśnictwo Krotoszyn).[1848], Ławrynowicz (1973)[2994]Ławrynowicz (1973) Grzyby wyższe makroskopowe w grądach Polski Środkowej.[2994], Ławrynowicz (1998)[2996]Ławrynowicz (1998) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[2996], Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859] (as: Leccinum rufum), Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872], Łuszczyński (2000c)[1885]Łuszczyński (2000c) Udział macromycetes w wybranych zbiorowiskach leśnych rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi w Górach Świętokrzyskich. W: W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 53-72[1885] (as: L. rufum), Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886] (as: Leccinum rufum), Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Piskorski (2021)[2104]Piskorski (2021) Świat grzybów w Bolimowskim Parku Krajobrazowym.[2104], Sałata (1968)[3172]Sałata (1968) Notatki mikologiczne z okolic Annopola.[3172], Stasińska & Sotek (2017)[2256]Stasińska & Sotek (2017) Grzyby makroskopijne rezerwatu przyrody „Torfowisko Toporzyk” (NW Polska).[2256], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szpotkowski (2010)[2372]Szpotkowski (2010) Dolina Kamionki w zarysie przyrodniczo-historycznym. Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa s.c. Bydgoszcz (w opracowanieu użyte są polskie nazwy grzybów)[2372], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Wilga (2004)[2442]Wilga (2004) Zasłonak fioletowy Cortinarius violaceus (Fr.) Fr. w rejonie jeziora Borówno Wielkie na Pomorzu Gdańskim.[2442], Wilga (2004)[2445]Wilga (2004) Przyroda projektowanego rezerwatu "Dolina Mirachowskiej Strugi" na Pojezierzu Kaszubskim. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[2445] (as: L. rufum), Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wojewoda (1974)[3372]Wojewoda (1974) Macromycetes Ojcowskiego Parku Narodowego. I. Flora.[3372], Wojewoda (1991)[3389]Wojewoda (1991) Changes in macrofungal flora of Cracow (S. Poland).[3389], Wojewoda (2003)[1146]Wojewoda (2003) Checklist of Polish larger Basidiomycetes.[1146], Wojewoda (2005)[2524]Wojewoda (2005) Grzyby Krzemionek Podgórskich.[2524], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542], Zieliński et al. (2006)[2567]Zieliński et al. (2006) Wapiennik w Inwałdzie. Ścieżka przyrodnicza.[2567]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji