Hypholoma lateritium (maślanka ceglasta)

owocnik

Kapelusz duży, 50-80(120) mm średnicy, początkowo półkulisty, dzwonkowaty, potem wypukły i rozpostarty z garbkiem; w centrum ceglastoczerwony, ku brzegom coraz jaśniejszy i bledszy; powierzchnia gładka, sucha; brzeg kapelusza początkowo z żółtawozielonymi resztkami osłony

space

Trzon pod kapeluszem białawożółtawy, ku podstawie ciemnieje do brunatnej; 70-120 x 6-12 mm, równogruby, wygięty, pusty; powierzchnia z łuseczkowato-włókienkowatą osłoną; tuż pod kapeluszem strefa zasnówki ciemno zabarwiona przez zarodniki.

space

Barwa wysypu zarodników oliwkowopurpurowobrunata (brązowopurpurowa).

Pileus large, 50-80(120) mm in diameter, initially hemispherical, campanulate, later convex and plane umbonate; centrally brick-red, towards the margin lighter and paler coloured; surface smooth, dry; margin of the cap initially with yellowish-green veil remains

space

Stipe underneath the cap whitish-yellowish, towards the base darkening to brown; 70-120 x 6-12 mm, equal, bent, hollow; surface with fibrillose-scaly veil; immediately under the cap cortina area dark with spores.

space

Spore print olive-purple-brown (brown-purple).

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Bardzo pospolita. Rośnie w wiązkach na próchniejącym drewnie drzew liściastych (pnie i pniaki np. dębów i buków), rzadziej na drzewach iglastych i na żywym drewnie, od końca sierpnia do końca listopada, czasami także wczesną wiosną. Saprotrof i słaby pasożyt.

Common. Summer-fall, clustered on rotten hardwood wood, usually close to stumps.

jadalne czy trujące? 🟡

ważne! dla grzybiarzy

Niejadalna z uwagi na gorzki smak, nie zanikający podczas gotowania; może wywoływać zaburzenia żołądkowo-jelitowe.^[134] Wg czeklisty^[105] jadana w niektórych krajach. Zresztą sądząc po śladach w lesie, przez "naturalnych grzybiarzy" zbierana jako "opieńka" (w szerokim potocznym pojęciu).

Inedible because of bitter taste.

gatunki podobne

Thaxterogaster purpurascens (zasłonak purpurowiejący) — łuskwiak szafranowoczerwony (Pyrrhulomyces astragalinus)

Dość trudna do pomylenia z innymi przedstawicielami rodzaju maślanka (Hypholoma): tworzy dużo większe owocniki, z najczęściej wyraźną zasnówką.

space

Rather easily distinguished from other representatives of the genus maślanka (Hypholoma): forms much larger sporocarps, with a usually distinct cortina.

space

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

04 10 19 - 4
/lasy milickie/

98 09 19 - 3
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich/

98 09 19 - 29
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich/

00 12 16 - 2
leg. Marek Snowarski
/okolice Obornik Śląskich/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Gerhardt, E., 1995 — Przewodnik grzyby. p.160 [1]
Fluck, M., 1995 — Jaki to grzyb? p.319 [2]
Garnweidner, E., 1994 — Encyklopedia kieszonkowa - Grzyby. p.184 [3]
Wojewoda W., 1994 — Podręczny atlas grzybów. p.90 [4]
Grünert, H. i R., 1995 — Grzyby. Leksykon przyrodniczy. p.126 [7]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[2894]
Hypholoma sublateritium (Fr.) Quél. · synonimy: Psilocybe lateritia (Schaeff.) Noordel., Hypholoma lateritium (Schaeff.) J. Schrot., Naematoloma sublateritium (Fr.) P. Karst.
publikacje: Flisińska 2004, Szkodzik 2005, Ławrynowicz i in. 2001, Flisińska 2000, Nita i Bujakiewicz 2005, Bujakiewicz 2004, Bujakiewicz 2001, Lisiewska i Marach 2002, Lisiewska i Reszel 2000, Flisińska 2000a, Friedrich 2001, Friedrich i Orzechowska 2002, Ławrynowicz 2001, Lisiewska 2004, Wilga 2004b, Ławrynowicz 2001a, Ławrynowicz i Stasińska 2000, Halama i Panek 2000, Lisiewska 2000, Łuszczyński 2000c, Komorowska 2000, Lisiewska i Malinger 2001, Adamczyk i in. 2008 (as: Psilocybe lateritia), Łuszczyński 2007 (as: Psilocybe lateritia), Lisiewska i Filisiewicz 2006, Wojewoda 2002, Wojewoda i in. 2004, Wojewoda 2005, Stasińska 2008a, Szczepkowski i in. 2008, Lisiewska i Król 2007, Szczepkowski i Piętka 2007-2008 (as: Psilocybe lateritia), Flisińska 2002, Łuszczyński 2008 (as: Psilocybe lateritia), Chlebicki 2008a, Ławrynowicz 2000, Gierczyk i in. 2009 (as: Psilocybe lateritia), Wilga 2000b, Wilga i Wantoch-Rekowski 2008 (as: Psilocybe lateritia), Wilga i Ciechanowski 2007 (P. lateritia), Wilga 2005c (as: Psilocybe lateritia), Kujawa 2009 (as: H. lateritium), Kujawa 2009a, Fiedorowicz 2009 (as: Psilocybe lateritia), Bujakiewicz i Springer 2009 (as: Psilocybe lateritia), Bujakiewicz i Stefaniak 2009 (as: Psilocybe lateritia), Adamczyk 2007a (as: Psilocybe lateritia), Adamczyk 2003, Adamczyk 2003a, Bujakiewicz i Kujawa 2010 (as: H. lateritium), Ławrynowicz i in. 2009 (as: Psilocybe lateritia), Kałucka 2009a (as: H. lateritium), Halama i Romański 2010 (as: H. lateritium), Friedrich 2010 (as: Psilocybe lateritia), Wilga i Wantoch-Rekowski 2011 (as: Psilocybe lateritia), Grzywnowicz 2001, Kryza i Puciata 2009 (as: Psilocybe lateritia), Łakomy 2006a, Ławrynowicz i Szkodzik 2002, Narkiewicz 2011, Adamczyk 2011 (as: Psilocybe lateritia), Bujakiewicz 2011 (as: H. lateritium), Karasiński 2009a, Stasińska 2011b (as: H. lateritium), Ronikier 2012 (as: H. lateritium), Kujawa i in. 2012b, Stasińska 2012 (as: Psilocybe lateritia), Gierczyk i in. 2013 (as: Hypholoma lateritium), Kujawa i in. 2013, Salamaga i Ślusarczyk 2014 (as: Psilocybe lateritia), Karasiński i in. 2015 (as: H. lateritium), Gierczyk i in. 2015 (as: Hypholoma lateritium), Chachuła i in. 2015 (as: H. lateritium), Kozłowska i in. 2015 (as: H. lateritium), Kujawa i in. 2015a (as: Psilocybe lateritia), Bartnik i in. 2015, Kudławiec i Misiuna 2014 (as: Psilocybe lateritia), Gierczyk i in. 2015a (as: H. lateritium), Kwaśna i in. 2016a (as: H. lateritium), Stasińska i Sotek 2016, Gierczyk i in. 2017a (as: H. lateritium), Pietras i in. 2016a (as: H. lateritium), Grzesiak i in. 2017a (as: H. lateritium), Mleczko i Beszczyńska 2015 (as: H. lateritium), Wojewoda i in. 2016 (as: H. lateritium), Stasińska i Sotek 2017 (as: H. lateritium), Kwiatkowska 2017 (as: H. lateritium), Gierczyk i in. 2018 (as: H. lateritum), Gierczyk i in. 2018a (as: H. lateritum), Gierczyk i in. 2018b (as: H. lateritum), Hoffeins i in. 2017, Bujakiewicz 2018, Gierczyk i in. 2019a (as: H. lateritum), Kozłowska i in. 2019 (as: H. lateritium), Ślusarczyk 2019 (as: H. lateritium), Gierczyk i in. 2019b (as: H. lateritum), Holec i in. 2019a (as: H. lateritum), Kudławiec 2016 (as: Psilocybe lateritia), Kujawa i in. 2019 (as: H. lateritium), Brzeg i Lisiewska 2018 (as: Psilocybe lateritia), Chachuła i in. 2019a (as: H. lateritium), Łyczek i in. 2006 (as: Psilocybe lateritia), Kujawa i in. 2020 (as: H. lateritium), Skorupski i in. 2011 (as: H. lateritium), Friedrich 2020 (as: H. lateritium), Piskorski 2021, Gierczyk i Kujawa 2020 (as: H. lateritium), Chachuła i in. 2021 (as: H. lateritium), Ślusarczyk 2021 (as: H. lateritium), Gierczyk i in. 2020 (as: H. lateritium), Gorczak i in. 2020 (as: H. lateritium), Fiedorowicz 2020 (as: H. lateritium), Wilga i Wantoch-Rekowski 2019 (as: Psilocybe lateritia), Ławrynowicz i in. 2009a (as: Psilocybe lateritia), Szczepkowski i in. 2022 (as: H. lateritium)