Hygrophorus hypothejus (wodnicha późna)

opis

Kapelusz oliwkowobrunatny, brudnooliwkowy, żółtooliwkowy, w cetrum ciemniejszy, zmienny, z wiekiem zaczynają dominować odcienie żółci i czerwieni; (20) 30 - 50 (100) mm średnicy, początkowo półkulisty, z wiekiem wypukły do płaskiego i wklęsłego, czasem ze słabo zaznaczonym garbkiem; powierzchnia gładka, silnie śluzowata gdy wilgotna, może być spękana; brzeg długo podgięty, początkowo połączony śluzowatą osłoną z trzonem.

Blaszki początkowo białawe, z wiekiem ciemnieją, żółte do pomarańczowożółtych, pomarańczowoczerwonawych, często z ciemniejszymi plamami; dość rzadkie i grube, szerokie, różnej długości; woskowate w konsystencji; przyrośnięte do lekko zbiegających.

Trzon początkowo biały, później ciemnieje żółty do pomarańczowoczerwonego; (30) 50-100 x 3-7 mm równogruby lub nieco zwężony u podstawy; pierścień słabo zaznaczony, wysoko, śluzowaty; powierzchnia trzonu wzdłużnie włókienkowata, poniżej strefy pierścieniowej śluzowata.

Miąższ żółtawy lub żółty, niezmienny; cienki w kapeluszu; smak łagodny, przyjemny, słodkawy; zapach słaby owocowy lub brak.Kapelusz oliwkowobrunatny, brudnooliwkowy, żółtooliwkowy, w cetrum ciemniejszy, zmienny, z wiekiem zaczynają dominować odcienie żółci i czerwieni; (20) 30 - 50 (100) mm średnicy, początkowo półkulisty, z wiekiem wypukły do płaskiego i wklęsłego, czasem ze słabo zaznaczonym garbkiem; powierzchnia gładka, silnie śluzowata gdy wilgotna, może być spękana; brzeg długo podgięty, początkowo połączony śluzowatą osłoną z trzonem.

space

Pileus olive-brown, dull olive, yellow-olive, darker in the center, variable, in age more yellow and red tinges; (20) 30 - 50 (100) mm broad, hemispheric at first, convex, in age plane to depressed with small umbo; surface glabrous, distinctly viscid when moist; margin at first incurved with slimy veil connected with stipe.

Lamellae whitish at first, yellow to orange-yellow and orangered in age, often with darker spots; distant, thick; broad; waxy consistency; adnate to decurrent.

Stipe white at first, then darkening to yellow and orangered; 30 (50)-100 x 3-7 mm, equal or narrowed at the base; ring zone indistinct, high, glutinous; surface fibrillose, below ring zone viscid.

Flesh yellowish to yellow, unchanging; thin at cap; taste mild, pleasant, sweetish; smell weak fruity or not present.

space

zarodniki

Wysyp zarodników biały. Zarodniki wydłużone, elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, nieamyloidalne, 7-9 x 4-5 µm.Wysyp zarodników biały. Zarodniki wydłużone, elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, nieamyloidalne, 7-9 x 4-5 µm.

Spore print white. Spores long ellipsoid, smooth, hyaline, inamyloid, 7-9 x 4-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Pospolity. Owocniki pojawiają się późną jesienią i wczesną zimą, gromadnie, w lasach szpilkowych, głównie sosnowych (dwuigielnych) i mieszanych - na glebach kwaśnych, zwykle piaszczystych.Pospolity. Owocniki pojawiają się późną jesienią i wczesną zimą, gromadnie, w lasach szpilkowych, głównie sosnowych (dwuigielnych) i mieszanych - na glebach kwaśnych, zwykle piaszczystych.

Common. Late fall - early winter, gregarious, often in large quantity, in coniferous forests, mostly under two-needle pines.

Statusy czerwonej listy. ^[125]: I–o niekreślonym zagrożeniu

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Gatunek jadalny.^[105] W Polsce przeważnie nie zbierany. Raz próbowałem i nie polecam. Ma nieprzyjemną konsystencję ("rozłazi się") i smak jakby żywiczny. Gatunek jadalny.^[105] W Polsce przeważnie nie zbierany. Raz próbowałem i nie polecam. Ma nieprzyjemną konsystencję ("rozłazi się") i smak jakby żywiczny.

Jednak wg informacji mojej korespondentki Moniki Przyborowskiej, mającej większe doświadczenia kulinarne z tym gatunkiem: "Tak jest wyłącznie w przypadku bardzo starych egzemplarzy, poznaje się je po jasnobrązowym kolorze kapelusza i żółtych lub pomarańczowych blaszkach. Młoda wodnicha, z kapeluszem ciemnobrązowym lub oliwkowym i jasnooliwkowymi do jasnożółtych blaszkami jest zwarta i ma przyjemny smak. To mój ulubiony grzyb do marynowania. Nadaje się też do suszenia i każdego rodzaju obróbki."Jednak wg informacji mojej korespondentki Moniki Przyborowskiej, mającej większe doświadczenia kulinarne z tym gatunkiem: "Tak jest wyłącznie w przypadku bardzo starych egzemplarzy, poznaje się je po jasnobrązowym kolorze kapelusza i żółtych lub pomarańczowych blaszkach. Młoda wodnicha, z kapeluszem ciemnobrązowym lub oliwkowym i jasnooliwkowymi do jasnożółtych blaszkami jest zwarta i ma przyjemny smak. To mój ulubiony grzyb do marynowania. Nadaje się też do suszenia i każdego rodzaju obróbki."

Edible but nothing special.

uwagi

Clitocybe brumalis (lejkówka zimowa) — lejkówka zimowa (Clitocybe brumalis)

Charakterystyczna dla tego gatunku jest późnojesienna pora występowania. Można go pomylić z lejkówkami (Clitocybe) np. z wyrastającą w tych samych miejscach o tej samej porze roku lejkówką zimową (Clitocybe brumalis), której owocniki na pierwszy rzut są bardzo podobne. W grę wchodzą także niektóre drobne zasłonaki (Cortinarius), te różnią się jednak rdzawobrązowym wysypem zarodników.

Podobna wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus) ma również lepki trzon i kapelusz. Wyróżnia się zygzakowatym wzorem na powierzchni trzonu.Charakterystyczna dla tego gatunku jest późnojesienna pora występowania. Można go pomylić z lejkówkami (Clitocybe) np. z wyrastającą w tych samych miejscach o tej samej porze roku lejkówką zimową (Clitocybe brumalis), której owocniki na pierwszy rzut są bardzo podobne. W grę wchodzą także niektóre drobne zasłonaki (Cortinarius), te różnią się jednak rdzawobrązowym wysypem zarodników.

space

Odmiana złota (var. aureus) ma kapelusze żółto-pomarańczowe.Odmiana złota (var. aureus) ma kapelusze żółto-pomarańczowe.

This specie is well characterized by late fruiting season. Could be mistaken with some lejkówka (Clitocybe), e.g. lejkówka zimowa (Clitocybe brumalis) (first photo in this paragraph) fruitbodies are similar at the first sight and it grows in the same places and the same time. Small zasłonak (Cortinarius) species also should be considered, they differ by rusty-brown spore print.

wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus) is also close related, it is well characterized by zigzag pattern on stipe surface.

space

wybrane okazy · selected collections⇈

061118-7
/okolice Wrocławia/ #5

001117-8
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Oławy/ #4

001111-15
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Oławy/ #2

971116-1
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Oławy/ #4

181108-GREJ_ID_319634
leg. Romuald Tomaszewski
/woj. mazowieckie, pow. przasnyski, gm. Jednorożec, ok. 1 km na S od miejscowości Kobylaki Korysze/
/var. aureus/ #4

Hygrophorus hypothejus (Fr.) Fr.

opis

zarodniki

występowanie

jadalne czy trujące? 🟢

uwagi

wybrane okazy · selected collections⇈