Amylocystis lapponica (późnoporka czerwieniejąca)

opis

Owocniki jednoroczne. Kapelusz bokiem przyrośnięte do podłoża lub rozpostarto odgięte, rzadko rozpostarte; 50-150 mm szerokości, płaskie, ku nasadzie grubiejące, do 30 mm grubości, półkoliste, rzadziej muszlowate, zwykle pojedyncze, rzadziej dachówkowato zrośnięte; powierzchnia filcowata, szczeciniasto, przylegająco owłosiona, z wiekiem naga; z początku biała, rdzawobiała, przy ucisku i z wiekiem (oraz przy wysychaniu) czerwonordzawa; nierówna, nieregularnie falisto powyginana; niestrefowana; brzeg tępy do ostrego, zwykle ciemniejszy i owłosiony.

space

Miąższ biały do ochrowego, przy górze czerwonawy; świeży o soczystej, mięsnej konsystencji, wyschnięty twardy jak kość; do 20 mm grubości. Zapach przyjemny, silny ale zanikający. Wg. mojej obserwacji w pierwszym odczuciu przypomina zapach spalonych kapiszonów lub "zapach gabinetu dentystycznego". Smak nieco gorzki, podobny do anyżu.

występowanie

jest w czekliście ^[105]

Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.46 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.

Bardzo rzadki. Gatunek związany z pierwotnymi lasami iglastymi. Owocniki wyrastają w lipcu i sierpniu (także wczesną wiosną po stopieniu się śniegu), na leżących, silnie zbutwiałych, kłodach świerku, (być może i sosny), w miejscach ocienionych i wilgotnych.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

znaczenie gospodarcze

W Polsce podlega ochronie. Powoduje brunatną zgniliznę drewna.

uwagi

Nazwa rodzajowa odnosi się do amyloidalnych cystyd. Podobny rdzawoporek kruchy (Fuscopostia fragilis) różni się brakiem amyloidalnych cystyd.

wybrane okazy · selected collections ⇈

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):
Anonim (1968)^[2597]Anonim (1968) Compte-redu du IV-éme Congrés des Mycologues Europeéns Warszawa 1968.^[2597], Domański (1967)^[2693]Domański (1967) Specyfika mikoflory nadrzewnej Białowieskiego Parku Narodowego ze szczególnym uwzględnieniem grzybów z rzędu Aphyllophorales.^[2693], Domański (1972)^[2706]Domański (1972) Wood inhabiting fungi of the Białowieża virgin forest in Poland XVIII. Amylocystis lapponica (Romell) Bond. & Sing.^[2706], Domański Z. (2001)^[3794]Domański Z. (2001) Grzyby Lasów Łochowskich.^[3794], Gierczyk et al. (2013)^[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.^[1502], Gierczyk et al. (2015)^[1491]Gierczyk et al. (2015) XX Jubileuszowa Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.^[1491], Gierczyk et al. (2015)^[1494]Gierczyk et al. (2015) XXI Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.^[1494], Gierczyk et al. (2017)^[1508]Gierczyk et al. (2017) XXII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.^[1508], Gierczyk et al. (2019)^[1510]Gierczyk et al. (2019) XXIV Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.^[1510], Gorczak et al. (2020)^[1517]Gorczak et al. (2020) 18th Congress of European Mycologists Bioblitz 2019 – naturalists contribute to the knowledge of mycobiota and lichenobiota of Białowieża Primeval Forest.^[1517], Karasiński (2014)^[1640]Karasiński (2014) Puszczańskie rarytasy.^[1640], Karasiński & Wołkowycki (2015)^[1648]Karasiński & Wołkowycki (2015) An annotated and illustrated catalogue of polypores (Agaricomycetes) of the Białowieża Forest (NE Poland).^[1648], Kujawa (2009a)^[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110^[1753], Kujawa et al. (2018)^[1797]Kujawa et al. (2018) Ile gatunków grzybów rośnie w Puszczy Białowieskiej? Wystawy grzybów źródłem nowych danych.^[1797], Kujawa et al. (2023)^[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.^[3757], Niemelä (2013)^[2006]Niemelä (2013) Grzyby poliporoidalne Puszczy Białowieskiej. Klucz do oznaczania wraz z opisami gatunków.^[2006], Piątek (2005)^[2063]Piątek (2005) Amylocystis lapponica (Romell) Bondartsev & Singer.^[2063], Szczepkowski (2020)^[2311]Szczepkowski (2020) Późnoporka czerwieniejąca (amylek lapoński) Amylocystis lapponica (Romell) Bondartsev & Singer.^[2311], Szczepkowski et al. (2008)^[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.^[2347], Yurchenko et al. (2023)^[3748]Yurchenko et al. (2023) New occurrences of the rare fungus Boreostereum radiatum in Poland.^[3748]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 29.04.2025 20:58 1 znaleziska Amylocystis lapponica (późnoporka czerwieniejąca) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB94 276236 GC54 371537

ID 276 236 oznaczenie: Amylocystis lapponica; lokalizacja: 1,8 na W od Kołbacza, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB94; data zbioru: 29 wrz 2015; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: buczyna z domieszką starych So, kłoda So, w grupie - kilka owocników; leg. det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza; uwagi: Omówiona w wątku: [bf:820212]; fot.823287 fot.823288 fot.823289 [notatka: tak] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 820212 ;

ID 371 537 oznaczenie: Amylocystis lapponica; lokalizacja: Puszcza Białowieska, pow. hajnowski, woj. podlaskie, GC54; data zbioru: 8 wrz 2023; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Las grabowo-dębowo-świerkowy, Na kłodzie świerkowej, w wiązce, cztery owocniki; leg. det. Robert Kozak; uwagi: fot.1474246 fot.1474247 fot.1474248 [fotografie: tak];