Phaeolepiota aurea (aksamitkówka złota)

owocnik

Kapelusz złotożółty do żółtobrązowego, często z pomarańczowym odcieniem; 50-200(250) mm średnicy, początkowo półkulisty, z wiekiem dzwonkowaty, stożkowaty do wypukłego; powierzchnia matowa, pokryta bardzo drobnymi ziarenkami (przywierają i brudzą dłoń, gdy się dotyka powierzchni), aksamitna; brzeg ostry ze zwieszającymi się resztkami osłony.

space

Trzon ponad pierścieniem kremowy, żółtawy, gładki, poniżej pierścienia żółtawy do żółtobrązowego z ziarenkowatymi łuseczkami; 80-150(200) x 10-30 mm, równogruby, podstawa rozszerzona; twardy i elastyczny; pierścień wyraźny, błoniasty, na dolnej powierzchni z ziarenkami, żółtawy.

space

Pileus golden-yellow to yellow-brown, often with orange tint; 50-200(250) mm in diameter, initially hemispherical, with age campanulate, conic to convex; surface dull, with minute granules (adhering to and staining the hand on touching the surface), velutinous; margin acute with pendulous veil remains.

space

Stipe above the ring cream-coloured, yellowish, smooth, below the ring yellowish to yellow-brown with granular squamules; 80-150(200) x 10-30 mm, equal, base wider; tough and elastic; the ring distinct, membranous, underside with granules, yellowish.

space

zarodniki

Wysyp zarodników ochrowo-rdzawo-brązowy. Zarodniki wrzecionowate, wygięte, powierzchnia szorstka (drobno brodawkowana), 9-12 x 4-5 µm.

Spore print ochre-rusty-brown. Spores fusiform, allantoid, surface coarse (minutely verrucose), 9-12 x 4-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. ^[105]

Bardzo rzadki. Owocniki wyrastają późnym latem i jesienią, pojedynczo lub w grupach w miejscach żyznych, wilgotnych, bogatych w resztki organiczne, często w pokrzywach, w miejscach ruderalnych, w parkach, na poboczach dróg.

Very rare. Sporocarps found late summer and autumn, solitary or gregarious in fat soil, wet, rich in organic remains places, often among nettle, ruderally, in the parks, on the roadsides.

Czerwona Lista^[125] — R–rzadki - potencjalnie zagrożony wymarciem

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna^[105], z uwagi na rzadkość jednak bez znaczenia dla grzybiarzy.

Edible but too rare to consider.

uwagi

Gymnopilus junonius (łysak wspaniały) · w wiązkach u podstawy martwego grabu?

Grzyby o charakterystycznym wyglądzie, biorąc dodatkowo pod uwagę siedlisko jest łatwy do oznaczenia. Do pewnego stopnia podobny jest łysak wspaniały (Gymnopilus junonius) ten jednak ma łuseczkowatą powierzchnię kapelusza i żółty miąższ a wyrasta w wiązkach na drewnie.

Fungi with a characteristic stature, considering type of their habitat easy to distinguish. To some extent similar łysak wspaniały (Gymnopilus junonius) has squamulose surface of the cap and yellow flesh and grows caespitose on wood.

wybrane okazy · selected collections ⇈

rk.010101-6
leg. Radomil Knížek
/Czechy/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 — Fungi of Switzerland 4 - Agarics 2nd part [26IV]
Knudsen, H., Vesterholt, J., 2012 — Funga Nordica "2" [141]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacje po 2000 r.”
Phaeolepiota aurea (Matt.) Maire ex Konrad & Maubl.
synonimy: Pholiota aurea (Bull.) P. Kumm., P. vahlii (Schumach.) J.E. Lange
· publikacje: Bujakiewicz 2002 · Chachuła 2010 · Gierczyk i in. 2019a · Gierczyk i in. 2018a · Gumińska 2009 (as: Pholiota aurea) · Kubiak i Dynowska 2006 · Kujawa i Gierczyk 2010 · Kujawa i Gierczyk 2011a · Kujawa i Gierczyk 2012 · Kujawa i Gierczyk 2016 · Kujawa i in. 2019 · Lisiewska 2004 · Wilga i Wantoch-Rekowski 2019 · Wojewoda i in. 2016

znaleziska Phaeolepiota aurea na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-27 337095 CA-69 326718 DA-80 177181 224643 EB-68 222594 GC-01 149148 GC-11 154660 GC-12 294688 GE-45 78625

ID78625 Phaeolepiota aurea; Pobołowice 15km na wschód od Chełma, GE-45; 2007.09.20; Las liściasty, miejsce ruderalne, obok pokrzyw; na ziemi w grupach około 15 owocników; leg. Marek Zajdek; det. Marek Zajdek; eksykat: Tak u zgłaszającego, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi: Aksamitka złota

fot. 124094 fot. 124095 fot. 124096 fot. 124097 fot. 124098

ID149148 Phaeolepiota aurea; Nad samym brzegiem jez. Komosa, położonego nieopodal miejscowości Ogrodniczki, GC-01; 2009.09.27; Zarośla nad brzegiem jeziora, z drzew przewaga olchy; na ziemi, bogatej w próchnicę Dwie grupki w odstepie około 1m, 2 i 3 owocniki, jeden owocnik wyrwany i porzucony kilka metrów dalej; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 6/MG/23.11.09, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi: dodatkowe informacje w wątku:
https://www.bio-forum.pl/messages/33/277559.html

fot. 283982 fot. 283983 fot. 283984

ID154660 Phaeolepiota aurea; około 0.5 km na wsch. od miejscowości Ciasne, pow. pow. białostocki, woj. woj. podlaskie, GC-11; 2009.10.25; w znacznej odległości od lasu, typowe zarośla na nieużytkowanym terenie; na ziemi kilka owocników tuż obok siebie; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 11/MG/19.04.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: Siedlisko:
fot. 300876
Owocniki:
fot. 300877 fot. 300878 fot. 300879

Dodatkowe informacje w wątku:
www.bio-forum.pl/messages/33/287399.html

ID177181 Phaeolepiota aurea; Gdańsk-Oliwa, nad brzegiem Stawu Młyńskiego, pow. Gdańsk, woj. pomorskie, DA-80; 2010.10.08; Ziołorośla nad brzegiem stawu, wśród pokrzyw; na glebie Grupa kilkunastu starych owocników, częściowo powywracanych; leg. Włodek Chojnacki; det. Włodek Chojnacki; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 25/WCH/11.11.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 381112 fot. 381113

ID222594 Phaeolepiota aurea; Puszcza Piska Nadl.Strzałowo, pow. mrągowski, woj. warmińsko-mazurskie, EB-68; 2013.09.14; dąb,grab,lipa; pobocze drogi leśnej jeden owocnik; leg. Ewa Pohl; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: ZBŚRiL PAN, 3/MWR/13.11.13, tak, notatka: tak Mykobiota wybranych fragmentów Puszczy Piskiej
uwagi: fot. 598526
zdjęcie wykonano poza stanowiskiem

ID224643 Phaeolepiota aurea; TPK Gdańsk Jaśkowa Dolina, pow. Gdańsk, woj. pomorskie, DA-80; 2013.10.03; Buczyna; ziemia kilkadziesiąt owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: ZBŚRiL PAN, 11/MWR/13.11.13, tak, notatka: spis gatunków grzybów TPK Gdańsk i okolic
uwagi: fot. 605740 fot. 605741 fot. 605742 fot. 605743 fot. 605744

ID294688 Phaeolepiota aurea; Około 4,5 km na SE od leśniczówki Krasny Las, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-12; 2016.10.23; niewielka, zachwaszczona polana w lesie; na zachwaszczonej ziemi kilka owocników; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: BGF0005399, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 893506 fot. 893507

ID326718 Phaeolepiota aurea; Gdynia, 270 m na południe od ogrodzenia Leśnego Ogrodu Botanicznego Marszewo, po zachodniej stronie szutrowej drogi, woj. pomorskie, CA-69; 2019.10.10; pas próchniczej ziemi między szutrową drogą a skrajem lasu bukowego; na ziemi, prawdopodobnie na trasie podziemnego gazociągu trzy grupy po 20-30 sztuk; leg. Roman Olszanowski; det. Roman Olszanowski; eksykat: tak, tak, notatka: nie
uwagi: Kapelusze szczególnie młodych owocników pokryte brazowawym proszkiem
Koordynaty 54,515533N/18.415138Efot. 1104824

ID337095 Phaeolepiota aurea; prop. rez. Rybokarty w gm. Gryfice, 1 km na NW od miejscowości Rybokarty, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-27; 2020.10.11; leśna, nieprzejezdna droga u podnóża stoku z kwaśną buczyną; na ziemi w grupie - kilkanaście owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1179027 fot. 1179028 fot. 1179029 fot. 1179030 fot. 1179031 fot. 1179032
zarodniki: 10,7-12,6 µm x 4,7-5,6 µm (średnio: 11,4 x 5,1 µm), Q: 2,0-2,5 (średnio 2,2)
fot. 1179033
skórka kapelusza (sferocysty):
fot. 1179034