Lycoperdon excipuliforme (czasznica workowata)

opis

Owocniki duże, wyraźnie rozdzielone na rozszerzoną górną część z glebą i płonną, węższą podstawę, maczugowate, buławkowate, rzadziej odwrotnie gruszkowate, 80-120(250) mm wysokości, 30-55(100) mm szerokości; podstawa zwykle pofałdowana lub dołkowana. Osłona dwuwarstwowa.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) brudnoochrowe do rdzawobrązowego, cienkie, łamliwe, pęka na fragmenty długo przywierające do gleby i odpadające wraz z kłaczkami gleby.

space

Sporocarps large, distinctively divided into a wider upper part with gleba and a sterile, narrower base, clavate, clavate, sporadically invertedly pyriform, 80-120(250) mm high, 30-55(100) mm across; base usually undulating or scrobiculate. The two-layered veil.

space

Innermost layer (endoperidium) dingy ochraceous to rusty-brown, thin, brittle, splits into fragments adhering to the soil for a long time and coming away together with soil particles.

space

zarodniki

Zarodniki kuliste, brodawkowane, z kroplą, 4-5.5 µm.

Spores globose, verrucose, with drops, 4-5.5 µm.

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Pospolita. Owocniki wyrastają latem i jesienią, pojedynczo lub po kilka, w lasach różnego typu i poza lasami, na polanach, wrzosowiskach, pastwiskach, rzadko w parkach; zarówno w miejscach suchych jak i wilgotnych; na ziemi; czerwiec-listopad, owocniki mogą trwać do maja kolejnego roku.

Common. Sporocarps found in summer and autumn, solitary or in groups of several, in various types of forests and outside them, both in dry and wet places.

jadalne czy trujące? 🟡🟢

ważne! dla grzybiarzy

Młode owocniki, o jeszcze białym wnętrzu, są jadalne.^[105]

uwagi

Calvatia utriformis (czasznica oczkowata) — C. utriformis

Formy o nietypowym kształcie do pewnego oznaczenia wymagają sprawdzenia cech mikroskopowych. Duże owocniki poza lasami, na terenach trawiastych tworzy czasznica oczkowata (Calvatia utriformis), w typowej formie ma słabo zaznaczoną węższą płonną postawę.

Forms non-typical in stature require microscopic identification. czasznica oczkowata (Calvatia utriformis) develops large fruitbodies outside forest area, in grasslands; its typical form has weakly marked off narrower sterile base.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#21

02 10 04 - 6
leg. Marek Snowarski
/Czechy, Ostrava/

ww.040904-1
leg. Witold Wójciak
/Kotlina Sandomierska/

ww.040912-1
leg. Witold Wójciak
/Kotlina Sandomierska/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). p.42 [14]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. p.390 [49]
Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. p.451 [5]
Dermek A., 1988 — Grzyby znane i mniej znane. p.310 [9]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[1467]
Calvatia excipuliformis (Scop.) Perdeck — wg Index Fungorum: Lycoperdon excipuliforme (Scop.) Pers. · synonimy: C. saccata (Vahl) Morgan, Handkea excipuliformis (Scop.) Kreisel
publikacje: Flisińska 2004, Ławrynowicz i in. 2002, Flisińska 2000, Bujakiewicz 2004, Zieliński i in. 2007, Lisiewska i Strakulska 2002, Wojewoda i in. 2004, Friedrich i Orzechowska 2002, Stasińska 2008a, Szczepkowski i in. 2008, Lisiewska 2004, Stasińska 2003, Wilga 2004b, Ławrynowicz 2001a, Halama i Panek 2000, Komorowska 2000, Lisiewska i Malinger 2001, Lisiewska i Król 2007, Łuszczyński 2007, Ślusarczyk 2007, Flisińska 2000b, Łuszczyński 2008, Kujawa 2008, Ławrynowicz 2000, Gierczyk i in. 2009, Adamczyk 2009, Wilga 2001a, Fiedorowicz 2009, Kujawa 2009 (as: Handkea excipuliformis), Kujawa 2009a, Adamczyk 2007a, Kałucka 2009a (as: Lycoperdon excipuliforme), Bujakiewicz i Kujawa 2010, Ławrynowicz i in. 2009, Kubiak i Kubiak 2003, Kryza i Puciata 2009, Ławrynowicz i in. 2002a, Bujakiewicz 2011, Karasiński 2009a, Jóźwiak i Wrzosek 2007/2008, Ślusarczyk 2012, Kujawa i in. 2012b, Gierczyk i in. 2013, Sumorok i in. 2013, Kujawa i in. 2013, Karasiński i in. 2015 (as: Lycoperdon excipuliforme), Kujawa i in. 2015 (as: Lycoperdon excipuliforme), Gierczyk i in. 2015 (as: Lycoperdon excipuliforme), Kudławiec 2015, Chachuła i in. 2015 , Kozłowska i in. 2015 (as: Lycoperdon excipuliforme), Kujawa i in. 2015a, Gierczyk i in. 2015a (as: Lycoperdon excipuliforme), Kujawa i in. 2016, Grzesiak i in. 2017, Stasińska i Sotek 2016, Gierczyk i in. 2017a (as: Lycoperdon excipuliforme), Pietras i in. 2016a (as: Lycoperdon excipuliforme), Adamczyk 2011b, Wojewoda i in. 2016, Stasińska i Sotek 2017, Kwiatkowska 2017 (as: Lycoperdon excipuliforme), Gierczyk i in. 2018a (as: Lycoperdon excipuliforme), Chachuła 2018 (as: Lycoperdon excipuliforme), Bujakiewicz 2018, Gierczyk i in. 2019a (as: Lycoperdon excipuliforme), Kozłowska i in. 2019 (as: Lycoperdon excipuliforme), Ślusarczyk 2019 (as: Lycoperdon excipuliforme), Gierczyk i in. 2019b (as: Lycoperdon excipuliforme), Kujawa i in. 2019 (as: Lycoperdon excipuliforme), Brzeg i Lisiewska 2018, Friedrich 2020, Ślusarczyk 2021 (as: Lycoperdon excipuliforme), Gierczyk i in. 2020 (as: Lycoperdon excipuliforme), Fiedorowicz 2020 (as: Lycoperdon excipuliforme), Wilga i Wantoch-Rekowski 2019, Ławrynowicz i in. 2009a