grzyby.pl

Catathelasma imperiale (Fr.) Singer

dwupierścieniak cesarski
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Catathelasma imperiale (dwupierścieniak cesarski)
Catathelasma imperiale (dwupierścieniak cesarski)
Catathelasma imperiale (dwupierścieniak cesarski)
Catathelasma imperiale (dwupierścieniak cesarski)
Catathelasma imperiale (dwupierścieniak cesarski)

opis

Kapelusz orzechowobrązowy do czerwonawobrązowego; duży, 70-120(160) mm średnicy, początkowo wypukły, z wiekiem rozpostarty do nieco lejkowatego; powierzchnia matowa, z promieniście ułożonymi, delikatnymi, włókienkowatymi łuseczkami, w centrum kapelusza często widoczne płatowate resztki osłony całkowitej; brzeg podwinięty.

space

Trzon białawy do kremowego; 50-100 × 25-50 mm, zwykle zwężający się stożkowato ku podstawie; powierzchnia gładka lub z pierścieniowymi spękanymi strefowaniami; z dwoma pierścianiemi, błoniastymi, są one pozostałością osłony całkowitej; górny jest trwały i sztywny, ściągalny ku górze, poniżej niego znajduje się druga strefa pierścieniowa, ściśle przylegająca do trzonu, zanikająca z wiekiem.

space

zarodniki

Wysyp zarodników biały. Zarodniki wrzecionowato-elipsoidalne, gładkie, hialinowe, z kroplami, 12.5-15 × 5-6.5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.11 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.
Nieczęsty. Owocniki wyrastają jesienią, pojedynczo lub po kilka w grupie, w górach i w piętrze alpejskim, na glebach wapiennych, na pastwiskach i w widnych lasach świerkowych zawsze w pobliżu świerków z którymi tworzy mikoryzę. Owocniki są na pół podziemne, stąd zauważalne są dopiero wystające kapelusze dojrzewających egzemplarzy. Mykoryzowy.
Czerwona Lista[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

jadalne czy trujące? 🟢

Jadalny.[105] Paradoksalnie dopuszczony do obrotu handlowego w Polsce a jednocześnie chroniony (2004) - niedopatrzenie legislacyjne. Dawniej ceniony jako wydajna podróbka suszu borowikowego - z jednej strony ciężki, z drugiej strony biały. Jednak niesmaczny.
Gatunek charakterystyczny swoim podwójnym pierścieniem i rozmiarami owocników. Podobny charakter i barwę mają owocniki bardzo rzadkiej gąski wielkiej (Tricholoma colossus), ta jednak ma jedynie włókienkowatą strefę pierścieniową i wykrojone, nierozwidlające się blaszki oraz powoli czerwieniejący miąższ.

wybrane okazy · selected collections

#5
jgadek.091114-1
leg. Joanna Gądek
/Słowacja/
#5
jgadek.070707-1
leg. Ryszard Rutkowski
/Słowacja/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Breitenbach J., Kraenzlin F., 1991 — Fungi of Switzerland 3 - Boletes & Agarics 1st part [26III]
  • Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. [5]
  • Bas C., Kuyper Th. W., Noordeloos M.E., Vellinga E.C., 1995 — Flora Agaricina Neerlandica. Vol. 3. Tricholomataceae (2). [80.3]
  • Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]
  • Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]
znaleziska Catathelasma imperiale na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DF-97 331496 DG-27 331494 FG-21 348574 322976

 ID322976  Catathelasma imperiale; Ropianka, pow. jasielski, woj. podkarpackie, FG-21; 2018.10.07; jodła, świerk, sosna, brzoza, leszczyna, grab, buk i in.; na ziemi obok drogi zrywkowej i drogi lesnej 1 duży w kępie z młodymi, wyrastającymi, ciasno ułożonymi; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1060966

 ID331494  Catathelasma imperiale; Kiczory, pow. nowotarski, woj. małopolskie, DG-27; 2017.07.16; las świerkowy; przy korzeniach młodych świerków pojedynczo i w małych grupach, niektóre owocnki półpodziemne. W sumie ok. 10 owocników.; leg. Waldemar Czerniawski; det. Waldemar Czerniawski; eksykat: Nie, gatunek chroniony, tak, notatka: nie
uwagi: Owocniki pojawiły się również w roku 2018 i 2019.
fot. 1139392 fot. 1139393


 ID331496  Catathelasma imperiale; Budzów, pow. suski, woj. małopolskie, DF-97; 2017.10.09; las jodłowo-świerkowy; na igliwiu 3 owocniki; leg. Waldemar Czerniawski; det. Waldemar Czerniawski; eksykat: Nie, gatunek chroniony, tak, notatka: nie
uwagi: Jeden owocnik był wyrwany i porzucony, dwa pozostałe mocno wrastały w podłoże.

fot. 1139402 fot. 1139403

ID348574 Catathelasma imperiale; Ropianka, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-21; 2021.09.01; jodła, świerk, sosna, brzoza, leszczyna, grab, buk i in.; na ziemi obok drogi leśnej 1 duży wyrwany i leżący na ziemi, jedna kępka z wyrwanymi owocnikami, obok dwie kępki ukryte pod ostrężyną (każda po jednym nieco większym owocniku i grupą ciasno ułożonych w rzędzie młodych, ciasno ułożonych; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: tak, tak, notatka: nie
uwagi: Korekta do ID322976 - ma być powiat krośnieński (błędnie podałam jasielski). Owocniki pojawiają się tam co roku i zwykle młode są wyrywane przez grzybiarzy (mylą je zapewne z młodymi, białymi borowikami).
fot. 1257625 fot. 1257626

to zdjęcie z 15.08.2021
fot. 1257627

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji