Lactarius deliciosus (L.: Fr.) S.F.Gray

Kapelusz mięsistoczerwony, pomarańczowopłowy, czasem z łososiowym odcieniem, stare egzemplarze płowieją i nieco zielenieją, z 3-6 koncentrycznymi pręgowaniami, pręgi ciemniejsze, wyraźne; 50-(100)150 mm średnicy, płasko-wypukły, rozpościerający się, z czasem wklęśnięty, lejkowaty, brzeg długo podwinięty u starych egzemplarzy nawet wywinięty i pofalowany; powierzchnia gładka, sucha, w czasie wilgotnej pogody nieco śliski, początkowo grubo oszroniona, srebrzysta, potem naga.

Trzon jaśniejszy od kapelusza, delikatnie sinawo oszroniony, gładki, często z wieloma płytkimi pomarańczowymi jamkami, uszkodzony zielenieje; 50-70 x 10-25 mm, równogruby, często ze zwężoną podstawą; łamliwy, początkowo pełny z twardą i kruchą częścią korową i watowatym wnętrzem, szybko pusty.

Miąższ dość gruby, kremowy, po kilkunastu godzinach szarzejący; smak łagodny, po dłuższej chwili gorzkawy; zapach przyjemny, owocowy.

Wysyp jasnoochrowy. Zarodniki owalne, faktura amyloidalna, siateczkowato-brodawkowata o łącznikach różnej grubości, 7-9 x 6-7 µm.

Miejscami dość częsty. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, gromadnie pod sosnami, preferuje gleby piaszczyste, młode nasadzenia, obrzeża lasów, miejsca trawiaste.

Wysoko ceniony smaczny grzyb jadalny, o charakterystycznym, przyjemnym smaku.

Częsty, podobny mleczaj świerkowy (Lactarius deterrimus) nie dostarcza już takich przyjemności gastronomicznych ponieważ nawet po usmażeniu ma dość wyraźny, nieprzyjemny, gorzki posmak.

Mleczaj świerkowy (Lactarius deterrimus) wyrasta pod świerkami, jest mniejszy, niewyraźnie strefowany, jego mleczko po 15 min. przebarwia się winnoczerwono.

Prosta reguła odnosząca się do mleczajów – te o pomarańczowym mleczku są jadalne, te o białym mogą być trujące a w większości przypadków są niejadalne.

Wełnianka jest związana z brzozą i jest bardzo często spotykana. Jego zjedzenie może wywoływać niedyspozycje żołądkowe. Chociaż z barwy kapelusza, na pierwszy rzut oka, może być dość podobny do rydza, to jednak pewnie odróżnia się od niego białym mleczkiem, paląco ostrym w smaku. Mleczaj rydz i pokrewne gatunki rydzów mają sok mleczny pomarańczowy.

Rady Tadeusza Ruchlewicza:

Rydze zaliczam do I ligi, ale przede wszystkim smażone na maśle. Przepis na rydza jest jeden jedyny: Oczyszczone kapelusze kładzie się na roztopione masło i smaży powoli, aż uzyskają złoty kolor. Najpierw kładzie sie je na "grzbiecie", a potem na "brzuchu", czyli blaszkami w dół. Zapach i smak są niepowtarzalne. Oczywiście należy je posolić do smaku. Mozna od razu albo po usmażeniu. Ja wolę od razu, ale wiem ile soli dać. Trzeba jeść ciepłe.