Tx: 1586
grzyby.pl

Hapalopilus rutilans (Pers.) Murrill

miękusz rabarbarowy
Hapalopilus nidulans (Fr.) P. Karst. [gł. w czekl.]
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
pokrój
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
hymenofor
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
owocniki
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
hymenofor
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
przekrój
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
reakcja górnej powierzchni owocnika z KOH
Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
górna powierzchnia owocnika

opis

Hapalopilus rutilans (miękusz rabarbarowy)
pory w zbliżeniu
Owocnik bokiem przyrośnięty, półkulisty, konsolowaty, także rozpostarty lub rozpostarto odgięty w zależności od położenia na podłożu; poszczególne owocniki 20-40 mm szerokości, 20-90(120) mm długości i 10-30 mm grubości, wyrastają pojedynczo lub w grupach, częściowo zrośnięte, w rzędach lub dachówkowatych skupieniach; górna powierzchnia jednolicie brudnocielista, ochrowa, ochrowobrązowa, cynamonowa, początkowo delikatnie filcowata, z wiekiem naga, nierówna, jamkowata, miękka (bez krusty); brzeg tępy, rzadko nieco falisty.

space

Miąższ ± tej samej grubości co warstwa rurek; nieco jaśniejszy niż powierzchnia owocnika, przy ucisku (jak i pory oraz powierzchnia kapelusza) przebarwia się czerwonobrązowo; miękki, włóknisty, soczysty, po wyschnięciu korkowaty, łamliwy i bardzo lekki; słaby zapach anyżu; bez wyróżniającego się smaku. Pod wpływem zasad (np. KOH) wszystkie części owocnika natychmiast barwią się fioletowo, lilafioletowo - jest to reakcja charakterystyczna dla tego gatunku. Reakcja występuje też u eksykatów.

Sporocarp sessile, hemispherical, bracketlike, also resupinate or effuso-reflexed depending on the localisation on the substrate; individual sporocarps 20-40 mm across, 20-90(120) mm long and 10-30 mm thick, solitary or gregarious, partially concrescent, in rows or imbricate clusters; upper surface homogeneously dingy-flesh coloured, ochre, ochre-brown, cinnamon, initially slightly tomentose, with age glabrous, uneven, pitted, soft; margin obtuse, rarely slightly sinuous.

space

Flesh ± as thick as the tube layer; slightly lighter-coloured than the sporocarp surface, bruising (like pores and pileal surface) red-brown; soft, fibrous, succulent, when dried corky, brittle and very light; with faint smell of aniseed; lacking distinct taste. In reaction with alkalies (e.g. KOH) all parts of the sporocarp immediately turn violet, lilac-violet - a reaction characteristic of this species. Similar reaction with exsiccants.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Częsty. Na martwym drewnie drzew liściastych, na gałęziach, rzadko jako słaby pasożyt, rzadko na drewnie drzew iglastych. Głównie na dębie, jarzębinie, brzozie, buku, grabie, leszczynie, rzadko na jodle.
Widespread. On dead wood of deciduous trees, on branches, seldom as a mild parasite, rarely on conifer wood. Mainly on oak, rowan-tree, birch, beech, hornbeam, hazel, seldom on fir.

jadalne czy trujące? 🔴

Silnie trujący; toksyny uszkadzają nerki i wątrobę.[134]

znaczenie gospodarcze

Powoduje słabą białą zgniliznę drewna. Przed opracowaniem syntetycznych barwników był używany jako surowiec do barwienia tkanin.
Causes slight white soft rots. Prior to introduction of synthetic dyes, it was used to dye fabrics.
Łatwy do rozpoznania dzięki charakterystycznej fioletowej reakcji miąższu z zasadami. Podobnie (ale intensywniej w kierunku cynobrowej czerwieni) zabarwiony gęstoporek cynobrowy (Pycnoporus cinnabarinus) pod wpływem zasad czernieje.

space

Easy to distiguish thanks to its characteristic violet reaction of flesh with alkalies. Similarly (but brighter cinnabar red) coloured gęstoporek cynobrowy (Pycnoporus cinnabarinus) turns black in reaction with alkalies.

wybrane okazy · selected collections

#11
04 07 24 - 5
/dolina Odry-Oławy/
#6
04 07 04 - 6
/okolice Turwi/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej. Ziemia Częstochowska 31: 123-138.[1263], Adamczyk (2007a)[1268]Adamczyk (2007a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 3-16.[1268], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 154-166[1272], Adamczyk & Kucharski (2005)[1279]Adamczyk & Kucharski (2005) Macrofungi in different habitats of small postglacial ponds margins in the Kujawy region (Central Poland).[1279], Adamczyk i in. (2008)[1281]Adamczyk i in. (2008) Macromycetes rezerwatu "Stara Buczyna w Rakowie" w województwie wielkopolskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B., 57: 139-151[1281], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego. W: Wołoszyn B. W., Jaworski A., Szwagrzyk J. (red.). Babiogórski Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza: 215-257[1339] (as: Hapalopilus rutilans), Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344] (as: H. rutilans), Bujakiewicz & Kujawa (2010)[1346]Bujakiewicz & Kujawa (2010) Grzyby wielkoowocnikowe wybranych rezerwatów przyrody Puszczy Białowieskiej.[1346], Chachuła (2018)[1365]Chachuła (2018) Grzyby wielkoowocnkowe Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego - wstępne wyniki badań.[1365], Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450] (as: Hapalopilus rutilans), Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452] (as: Hapalopilus rutilans), Friedrich (2020)[1466]Friedrich (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach. Arboretum Przelewice, Wyd. Poligraf. [1466], Gierczyk & Kujawa (2020)[1487]Gierczyk & Kujawa (2020) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Wielkopolski National Park (W Poland).[1487], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2014)[1493]Gierczyk et al. (2014) Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1493], Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Gierczyk et al. (2020)[1497]Gierczyk et al. (2020) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Wielkopolski National Park (W Poland), Part 2.[1497], Gorczak et al. (2020)[1517]Gorczak et al. (2020) 18th Congress of European Mycologists Bioblitz 2019 – naturalists contribute to the knowledge of mycobiota and lichenobiota of Białowieża Primeval Forest.[1517], Grzesiak et al. (2017)[1528]Grzesiak et al. (2017) Macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type in the "Bory Tucholskie" National Park (NW Poland).[1528], Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Gumińska & Wojewoda (2004)[1539]Gumińska & Wojewoda (2004) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego. Część VIII.[1539], Halama & Panek (2000)[1558]Halama & Panek (2000) Macromycetes of various habitats of the nature reserve "Łężczok" near Racibórz (SW Poland).[1558], Halama & Romański (2010)[1565]Halama & Romański (2010) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1565], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589] (as: H. rutilans), Karasiński (2009)[1637]Karasiński (2009) Grzyby większe rezerwatu przyrody „Ochojec”.[1637], Karasiński (2016)[1641]Karasiński (2016) Grzyby afylloforoidalne Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Tom. 1. Charakterystyka Mykobioty.[1641] (as: H. rutilans), Karasiński & Wołkowycki (2015)[1648]Karasiński & Wołkowycki (2015) An annotated and illustrated catalogue of polypores (Agaricomycetes) of the Białowieża Forest (NE Poland).[1648] (as: H. rutilans), Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Kudławiec (2015)[1739]Kudławiec (2015) Materiały do bioty grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes Nadleśnictwa Polanów. W: Dominik J. (red.). Szóste Dni Różnorodności Biologicznej w Leśnym Kompleksie Promocyjnym Lasy Środkowopomorskie. Polanów, Wyd. EKWITA, Słupsk: 13-35[1739], Kudławiec (2017)[1741]Kudławiec (2017) Grzyby wielkoowocnikowe Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Środkowopomorskie ? Nadleśnictwo Polanów. W: Dominik J. (red.). Ósme Dni Różnorodności Biologicznej w Leśnym Kompleksie Promocyjnym Lasy Środkowopomorskie Nadleśnictwo Polanów. Wyd. EKWITA, Słupsk: 13-41.[1741], Kujawa (2009)[1752]Kujawa (2009) Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity.[1752], Kujawa et al. (2012)[1800]Kujawa et al. (2012) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park (NE Poland). II. Macromycetes.[1800], Kujawa et al. (2015)[1778]Kujawa et al. (2015) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park. Park. Part IV. Macromycetes – new data and the synthesis.[1778], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779] (as: H. rutilans), Kujawa et al. (2020)[1799]Kujawa et al. (2020) XXV wystawa grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1799], Kujawa et al. (2020)[1783]Kujawa et al. (2020) Macromycetes of the Palace Park in Poznań-Radojewo (Wielkopolska Region, Poland).[1783], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Kwiatkowska (2017)[1821]Kwiatkowska (2017) Macromycetes parku w Małkocinie (NW Polska).[1821], Lisiewska (2000)[1838]Lisiewska (2000) Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce.[1838] (as: H. rutilans), Lisiewska & Król (2007)[1844]Lisiewska & Król (2007) Macromycetes na tle fitocenoz lasów dębowych rezerwatu "Czmoń" (centralna Wielkopolska).[1844], Lisiewska & Malinger (2001)[1846]Lisiewska & Malinger (2001) Macromycetes w różnych postaciach grądu środkowoeuropejskiego na terenie uroczyska Marcelin w Poznaniu.[1846] (as: H. rutilans), Lisiewska & Reszel (2000)[1848]Lisiewska & Reszel (2000) Macromycetes na tle zróżnicowania acidofilnych dąbrów środkowej części uroczyska Teresiny (nadleśnictwo Krotoszyn).[1848] (as: Hapalopilus rutilans), Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz & Stasińska (2000)[1871]Ławrynowicz & Stasińska (2000) Macromycetes of the Stellario-Carpinetum in the Iński Landscape Park (NW Poland) - monitoring studies.[1871], Ławrynowicz et al. (2001)[1867]Ławrynowicz et al. (2001) Macromycetes of oak forests in the Łagiewnicki Forest (Central Poland) – monitoring studies.[1867] (as: Hapalopilus rutilans), Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863] (as: Hapalopilus rutilans), Ławrynowicz et al. (2009)[1868]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby.[1868], Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864] (as: Hapalopilus rutilans), Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Marciszewska et al. (2020)[1937]Marciszewska et al. (2020) Black cherry (Prunus serotina Ehrh.) colonization by macrofungi in the fourth season of its decline due to different control measures in the Kampinos National Park.[1937], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Piętka & Grzywacz (2018)[2098]Piętka & Grzywacz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe stwierdzone na olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. w drzewostanach olszowych wykazujących objawy zamierania.[2098] (as: H. rutilans), Piskorski (2017)[2103]Piskorski (2017) Grzyby podstawkowe związane z drewnem na terenie lasów ochronnych miasta Łodzi i gminy Nowosolna - badania wstępne.[2103] (as: H. rutilans), Piskorski (2021)[2104]Piskorski (2021) Świat grzybów w Bolimowskim Parku Krajobrazowym.[2104], Ratuszniak i Zduńczyk (2009)[2121]Ratuszniak i Zduńczyk (2009) Występowanie rzadkich i zagrożonych gatunków grzybów poliporoidalnych na Pomorzu Środkowym. W: Dynowska M., Ejdys E. (red.). Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne. Interdyscyplinarny charakter mikologii. Olsztyn-Krutyń, 10-12 września 2009: str.69[2121], Salamaga & Slusarczyk (2014)[2188]Salamaga & Slusarczyk (2014) Diversity of macromycetes in the Białaczów nature reserve (Central Poland).[2188] (as: H. rutilans), Stasińska (2008)[2229]Stasińska (2008) Macromycetes torfowiska Reptowo (Pomorze Zachodnie).[2229], Stasińska (2012)[2235]Stasińska (2012) Materiały do poznania macromycetes rezerwatu "Źródlisko Skrzypowe".[2235], Stasińska & Sotek (2016)[2255]Stasińska & Sotek (2016) New data to the knowledge of macrofungi of Wolin National Park.[2255], Stasińska & Sotek (2017)[2256]Stasińska & Sotek (2017) Grzyby makroskopijne rezerwatu przyrody „Torfowisko Toporzyk” (NW Polska).[2256], Stasińska & Sotek (2020)[2257]Stasińska & Sotek (2020) Fungi of the Wolin National Park – new data on macromycetes.[2257] (as: H. rutilans), Szczepkowski (2016)[2303]Szczepkowski (2016) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Skaryszewskiego w Warszawie.[2303], Szkodzik (2005)[2371]Szkodzik (2005) Macromycetes in communities of Abies alba on its range border in Central Poland.[2371], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Wilga & Wantoch-Rekowski (2010)[2473]Wilga & Wantoch-Rekowski (2010) Notatki mikologiczne z okolic Ostrzyc (Kaszubski Park Krajobrazowy) - uzupełnienie.[2473], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wilga i Wantoch-Rekowski (2017)[2486]Wilga i Wantoch-Rekowski (2017) Grzyby. W: Herbich J. (red.). Przyroda rezerwatu Mechowiska Sulęczyńskie. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk: 139-143[2486], Wojewoda (2002)[2506]Wojewoda (2002) Grzyby wielkoowocnikowe Arboretum Bolestraszyce.[2506], Wojewoda (2008)[2534]Wojewoda (2008) Grzyby wielkoowocnikowe Ojcowskiego Parku Narodowego.[2534], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542] (as: H. rutilans), Wołkowycki (2022)[2545]Wołkowycki (2022) Grzyby poliporoidalne Białegostoku.[2545] (as: H. rutilans), Zieliński et al. (2006)[2567]Zieliński et al. (2006) Wapiennik w Inwałdzie. Ścieżka przyrodnicza.[2567], Żurawlew (2014)[2580]Żurawlew (2014) Niezwykła przyroda powiatu pleszewskiego.[2580]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji