Russula short-cut (gołąbki, klucz na skróty

Zamieszczone tu gatunki to mniej więcej 80% tego, co spotkasz na spacerach w lesie zwracając uwagę jedynie na duże gołąbki. Przy pewnej dozie uwagi dają się one stosunkowo łatwo oznaczyć. Jeśli chcesz mieć pewność co do trafności oznaczania lub zamierzasz oznaczyć każdego napotkanego gołąbka czeka cię więcej zachodu.

Szare, bure, fioletowe.

gołąbek zielonawofioletowy (Russula cyanoxantha) wyróżnia jego wielkość i masywność. Miąższ ma zwarty a blaszki stosunkowo elastyczne (przeciągając po nich palcem raczej się ugną niż ukruszą). Jeśli możesz jeszcze zrobić wysyp zarodników to zauważysz jego czysto biały kolor - cecha, która dodatkowo potwierdza diagnozę. Traktując miąższ FeSO₄ nie otrzymamy barwnej reakcji, co należy do rzadkich wyjątków wśród gołąbków. Uwaga! barwa owocników tego gatunku jest bardzo zmienna tak, że nie należy się nią zbytnio sugerować. Jest to dobry grzyb jadalny.

Inne pospolite gołąbki w tych barwach są znacznie mniejsze i mniej solidnej konstrukcji.
Podobnej barwy co poprzedni, jednak zdecydowanie delikatniejszy gołąbek fiołkowozielony (Russula ionochlora) wyrasta głównie w lasach liściastych. Jego diagnozę możemy zweryfikować zwracając uwagę na kremowy (nie czysto biały, jak u poprzedniego gatunku) wysyp zarodników i szybką, intensywną morelową reakcję z FeSO₄.

Jeszcze drobniejszy gołąbek chmurny (Russula parazurea) ma charakterystycznie matową, mączysto oprószoną skórkę kapelusza. Jest on drobny i pewnie przeoczany, wspominam tu o nim bo po prostu jest ładny.

Jeśli chodzi o inne gatunki ciemno zabarwionych gołąbków to jest ich stosunkowo (jak na gołąbki) niedużo. Większość z nich klasyfikuje się w sekcji Russula-Heterophyllae.

Białe, czarne i brązowe

Chyba najczęstszy jest gołąbek czarniawy (Russula nigricans). Młody biały, z wiekiem, jak nazwa wskazuje czernieje i brązowieje. Dla potwierdzenia diagnozy należy zwrócić uwagę na blaszki (rzadkie ułożone i grube) oraz przebarwianie się miąższu w miejscu cięcia - w ciągu kilku minut łososioworóżowy i następnie czerniejące. Inne gatunki z tego kręgu różnią się właśnie gęstością i grubością blaszek oraz tempem i barwą reakcji miąższu w zetknięciu z powietrzem.

Pospolite, duże żółte gołąbki

Bardzo często i nawet masowo wyrastaja w lasach różnego typu gołąbek brudnożółty (Russula ochroleuca). Zwykle w jego odróżnieniu pomaga mniej lub bardziej lśniąca skórka kapelusza, sprawiająca wrażenie szklisto-gładkiej oraz brudnobiałe blaszki. Występujący często łącznie z nim, ale rzadszy, gołąbek żółciowy (Russula fellea) ma jednoznacznie matową skórkę kapelusza i brudnożółte blaszki.

Na terenach podmokłych, zabagnionych, zawsze w sąsiedztwie brzóz wyrastają pięknie, żółto zabarwione owocniki gołąbek jasnożółty (Russula claroflava). Ich barwa jest dość stała i jest wystarczającą cechą do w miarę pewnej identyfikacji. Zwłaszcza jeśli zwrócimy uwage na siedlisko i silnie szarzejącym miąższem.

Duże zielonawe gołąbki

Stosunkowo rzadki, ale zawsze łatwy do zauważenia i rozpoznania gołąbek zielonawy (Russula virescens) jest wystarczająco dobrze charakteryzowany przez charakterystycznie spękaną powierzchnię kapelusza i swoją barwę.

Drugi z kolei gatunek w tej grupie, gołąbek białozielonawy (Russula aeruginea) jest dość częsty, wyrasta zwykle w lasach iglastych, w miejscach podmokłych i mszystych. W tym kręgu są też inne podobne gatunki, znacznie rzadsze.

Horror, czyli pospolite, duże gołąbki w barwach od pomarańczowego przez czerwony do purpury i fioletu.

Jest to bardzo duża grupa (kilkadziesiąt gatunków w Polsce) stąd tytułowy horror oznaczania. Kilka z nich w miarę pewnie można zidentyfikować o ile z uwagą spojrzymy na detale trzymanego w ręku owocnika i narazimy język na palący smak. Nie mniej ważny jest też krytycyzm i odrzucenie naszej hipotezy jeśli opis gatunku dokładnie nie pasuje do naszego znaleziska. Podobnych gatunków w tej grupie jest naprawdę bardzo dużo. gołąbek płowiejący (Russula decolorans) gołąbek winnoczerwony (Russula vinosa) gołąbek błotny (Russula paludosa) gołąbek czerwonofioletowy (Russula sardonia) gołąbek śledziowy (Russula xerampelina) gołąbek turecki (Russula turci) gołąbek buczynowy (Russula mairei) gołąbek wymiotny (Russula emetica) gołąbek żółknący (Russula luteotacta) Dla przykładu, kilka gatunków częstych i stosunkowo charakterystycznych (jak na gołąbki) - czy widzisz różnicę? : gołąbek lśniący (Russula nitida) gołąbek czarnoczerwony (Russula atrorubens) gołąbek brzozowy (Russula betularum) gołąbek skromny (Russula puellaris)