Tx: 201
grzyby.pl

Boletus edulis Bull. [🔉 bō·l·tus *]

borowik szlachetny, "prawdziwek" · "prawus" · "prawusek", King Bolete, Cep, Porcini /en/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Boletus edulis (borowik szlachetny)
pokrój
Boletus edulis (borowik szlachetny)
pod świerkami, na skarpie drogi leśnej
Boletus edulis (borowik szlachetny)
grupa pod bukami i sosnami
Boletus edulis (borowik szlachetny)
pod bukami, na skrzyżowaniu dróg leśnych, na drodze
Boletus edulis (borowik szlachetny)
dwa młode owocniki; pod bukami
Boletus edulis (borowik szlachetny)
Boletus edulis (borowik szlachetny)
cechy diagnostyczne w kluczu:Boletus (borowik)kl 27

owocnik

nazwa prawdziwek, używana w języku potocznym odnosi się do kilku podobnych gatunków zbieranych przez grzybiarzy
Boletus edulis (borowik szlachetny)
pory młodszego i dojrzałego egzemplarza
Boletus edulis (borowik szlachetny)
dojrzałe pory w zbliżeniu
Boletus edulis (borowik szlachetny)
siateczka w górze trzonu
Kapelusz typowo brązowy (zdarzają się egzemplarze jasnobrązowe i ciemnobrązowe), z wiekiem przeważnie ciemnieje do ciemnobrązowego, czerwonobrązowego, brzeg kapelusza może być jaśniejszy, podobnie owocniki przykryte ściółką mogą być bardzo jasne; (60) 80 - 200 (250) mm średnicy, najpierw półkulisty, potem wypukły, u starych egzemplarzy poduszkowato rozpostarty; powierzchnia gładka lub pomarszczona ale nie zamszowa; u młodych owocników i przy wilgotnej pogodzie nieco lepka.

Pileus young light brown, in age to dark brown, reddish-brown, paler at the margin, young specimens covered with leaves litter are often whitish; (60) 80 - 200 (250) mm broad, young hemispheric, then convex to broadly convex; surface smooth to wrinkled; subviscid during wet weather.

Pory początkowo białawe, z wiekiem żółte do żółtozielonych i oliwkowozielonych; dość drobne, okrągławe, z wiekiem kanciaste; uciśnięte nie przebarwiają się. Rurki takiej samej barwy, dość długie (8-30 mm); łatwo oddzielają się od kapelusza; przy trzonie zatokowato wycięte.

Trzon białawy do jasnobrązowego, dolna część jaśniejsza, w górnej części trzonu widoczna jest mniej lub bardziej wyraźna, biaława lub jasnobrązowa, stosunkowo drobna siateczka, w dół trzonu jej oczka się silnie wydłużają i powiększają; 40-200 x 20-60 (100) mm, mniej lub bardziej maczugowato rozszerzony u podstawy.

Miąższ biały, długo zwarty, u starszych egzemplarzy nieco gąbczasty; pod skórką zabarwiony na brązowo (czerwonobrązowawo); na przekroju niezmienny; zapach słaby, przyjemny; smak łagodny, przyjemny (orzechowy); zapach suszu charakterystyczny, intensywny, przyjemny.

Pores young whitish, small, round, in age angulate; in age yellow to green-yellow, dingy-olive-yellow. Tubes the same colour, quite long, 8-30 mm; easily separable from contex; adnaxed.

Stipe whitish to light brown, paler at the base; with more or less distinct whitish or lightbrown reticule especially at the apex; 40-200 x 20-60 (100) mm, thick, more or less clavate.

Flesh white, young firm, in age spongy; under cuticle reddish-brown; unchanging; smell pleasant, when dried intensive; taste mild, nutty.

zarodniki

Wysyp oliwkowobrązowy (ciemnooliwkowy). Zarodniki wrzecionowate, 14-18 x 4,5 - 5,5 (7) µm, gładkie.
Spore print dark olive-brown. Spores fusiform, smooth, 14-18 x 4,5-5,5 (7) µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Boletus edulis (borowik szlachetny)
grupa owocników wyrastała na dnie i zboczu rowu odwadniającego
Pospolity. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach, w lasach iglastych, mieszanych i liściastych, pod różnymi gatunkami drzew, z preferencją dla iglastych, na glebach różnego typu, unika gleb wapiennych, gdzie częste są "kolorowe borowiki".
Quite common. Summer-fall, solitary or gregarious in coniferous and hardwood forests, on acidic soils, avoids calcareous soils.

jadalne czy trujące? 🟢! 🛒

Boletus edulis (borowik szlachetny)
prawdziwki mają wielu amatorów, ten owocnik który wyrósł w buczynie, nie dość że objedzony przez ślimaki, to trzon miał znacznie ześrutowany przez żuki leśne (Geotrupes silvaticus)
dopuszczony do obrotu 🛒
Jadalny. Bardzo smaczny i wysoko ceniony w kuchni z uwagi na zwarty miąższ, nie czerniejący w czasie obróbki. Susz ma silny, przyjemny, charakterystyczny aromat i pozostaje jasny, nie ciemnieje jak w przypadku wielu innych gatunków grzybów rurkowych. Susz dodany do potraw nadaje im niepowtarzalny, przyjemny smak i zapach. Borowik szlachetny i wszystkie jego odmiany (np. borowik sosnowy, borowik usiatkowany) jest dopuszczony do obrotu handlowego na terenie Polski.
Edible and choice, very tasty because of his intensive pleasant aroma, especially when dried. In polish cuisine dried King Bolete in some dishes (like soup or "pierogi z kapusta i grzybami") performs role of "ritual food" during Christmas Eve (like turkey on Thanksgiving Day in States).
Tylopilus felleus (goryczak żółciowy)
Tylopilus felleus (goryczak żółciowy) · pokrój
Grzybiarze potoczną nazwę szatan odnoszą zazwyczaj do niejadalnego z powodu gorzkiego smaku goryczaka żółciowego (Tylopilus felleus). Młode owocniki tego gatunku, o jeszcze białych rurkach, mogą być, na pierwszy rzut oka, łudząco podobne do prawdziwków lub podgrzybka brunatnego. Jak je odróżnić? Miąższ goryczaka ma ekstremalnie gorzki smak (są jednak ludzie którzy nie wyczuwają tej goryczy). Gorzki smak nie zanika podczas suszenia lub gotowania - już jeden egzemplarz goryczaka całkowicie psuje smak całej potrawy. Miąższ prawdziwka i podgrzybków jest łagodny w smaku. Ważną cechą różnicującą jest wyraźna ciemna gruba siateczka, o dużych oczkach, na trzonie. Skórka kapelusza goryczaka jest wyraźnie matowa, zamszowa. U dojrzałych owocników różnica jest jednoznaczna, pory u goryczaka są jasnoróżowe, podczas gdy u prawdziwka i podgrzybków przechodzą od barwy białej do żółej lub żółtozielonej.

Najczęściej "normalni grzybiarze" stosują nazwę szatan do goryczaka żółciowego. Jest też ona odnoszona do borowika szatańskiego (Rubroboletus satanas) lub szerzej do wszystkich dziwnych "kolorowych borowików".

"Odmiany" prawdziwka

Boletus pinophilus (borowik sosnowy)
Boletus pinophilus (borowik sosnowy) · w kwaśnej buczynie Luzulo pilosae-Fagetum w płacie z Leucobryum glaucum (bielistka siwa), pod bukiem zw.
Prawdziwek wykazuje dużą zmienność w barwie kapelusza i wykształceniu siateczki na trzonie. Te cechy oraz siedlisko są podstawą do wyróżniania podgatunków, odmian lub form - są one też ujmowane jako samodzielne gatunki. Nie ma między nimi istotnych różnic w budowie mikroskopowej.

Gatunek borowik szlachetny (Boletus edulis) w najwęższym ujęciu obejmuje egzemplarze o orzechowo-brązowym, rzadziej ciemniejszym kapeluszu o gładkiej, nie zamszowej powierzchni, wyrastają w lasach iglastych i liściastych, na niżu i w górach.

Rzadko spotyka się formę żółtą (cytrynową) pozbawioną brązowego barwnika. Podawana jest ona jako Boletus edulis f. citrinus (Pelt. ex E.-J. Gilbert) Vassilkov (borowik szlachetny forma żółta albo borowik szlachetny forma cytrynowa).

Borowik sosnowy (Boletus pinophilus) wyrasta pod sosnami (Pinus) i ma ciemny, ciemnobrązowy, czerwonobrązowy, czarnobrązowy kapelusz, drobniejszą siateczkę na trzonie i matowy kapelusz podobnie jak borowik usiatkowany (Boletus reticulatus).

Ze świerkami związana jest odmiana Boletus edulis var. piceicola Vassilkov — borowik szlachetny odmiana świerkowa.

Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus) ma w dotyku zamszową powierzchnię kapelusza, z wiekiem (zwłaszcza podczas suchej pogody) mniej lub bardziej spękaną; wyrasta pod bukami, owocniki pojawiają wcześnie, od początku lata; siateczka na trzonie jest wyraźniejsza i sięga podstawy trzonu - nie jest to jednak dobra cecha diagnostyczna.

Borowik ciemnobrązowy (Boletus aereus) - wyrasta pod dębami i kasztanowcami, ma kapelusz ciemnobrązowy, czarniawobrązowy i brązowy trzon, jest ciepłolubny, w Polsce bardzo trudny do znalezienia, częsty na południu Europy.

Dość zagadkowymi gatunkami (mało kto je widział) są dwa kolejne "prawdziwkowe" gatunki: borowik grabowy (Boletus carpinaceus) wyrasta pod grabami, kapelusz szary, trzon ciemnobrązowy i borowik brzozowy (Boletus betulicolus) który wyrasta pod brzozami, kapelusz i trzon jest białawy do bladoochrowego, siateczka jedynie w górze trzonu.

Bardzo rzadki w Europie borowik brązowofioletowy (Boletus separans) jest gatunkiem północnoamerykańskim, kapelusz brązowy, za młodu z odcieniem purpurowym albo fioletowym, wyrasta w kwaśnych buczynach, pod dębami i kasztanowcami, najbardziej charakterystyczna jest żółte (nie żółtooliwkowe) zabarwienie dojrzałych porów, liliowoczerwony odcień powierzchni trzonu i zmiana barwy na sinozieloną pod wpływem amoniaku.

At a first look could be mistaken with goryczak żółciowy (Tylopilus felleus), which when young got white pores, then becoming pinkish; flesh is very bitter; stipe with distinct dark reticule; pileus surface dull, suede-like.
borowik szlachetny (Boletus edulis) is very variable, there are many similar varieties treated often as distinct species:
borowik szlachetny (Boletus edulis) sensu stricto is described above, it has light to brown, reddish brown pileus wiht smooth, not suedelike surface; grows in coniferous and hardwood forests.
borowik sosnowy (Boletus pinophilus) is associated with pine; has dark, dark brown, red-brown, blackish-brown pileus.
borowik usiatkowany (Boletus reticulatus) has finelly tomentose surface, in age more or less cracked; is associated with beech trees; fruits starting from early summer; net more distinct, up to the stipe base - but this character is of low diagnostic variable.
borowik ciemnobrązowy (Boletus aereus) is associated with oak and horse chestnut; has brown stipe and darkbrown to blackish-brown pileus; grows in warm locations.
borowik grabowy (Boletus carpinaceus) is associated with hornbeam.
borowik brzozowy (Boletus betulicolus) is associated with birch trees, has whitish to pale ocher cap and stipe with reticulation in upper side.
borowik brązowofioletowy (Boletus separans) is North America speciek, has dark cap with purple to violet tint at margin when inmature; grows in acid beech forest, under oaks or horse chestnut; most distinct characters are: lilac-red colour of steam surface and its blue-green reaction with amonia.

wybrane okazy · selected collections

#11
02 10 12 - 3
leg. Marek Snowarski
/okolice Milicza/
#4
04 09 16 - 18
/Puszcza Białowieska/
#12
05 09 04 - 6
/Kotlina Kłodzka/
#5
07 09 25 - 2
/Czechy, Orlickie Hory/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Boletus edulis Bull. [🔉 bō·l·tus *](pl) borowik szlachetny · "prawdziwek" · "prawus" · "prawusek" • King Bolete, Cep, Porcini /en/
bōltus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej. Ziemia Częstochowska 31: 123-138.[1263], Adamczyk (2003a)[1264]Adamczyk (2003a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego "Ostrężnik" na obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego (Wyżyna Częstochowska). Ziemia Częstochowska 30: 177-193.[1264], Adamczyk (2005a)[1266]Adamczyk (2005a) General notes on macrofungi in forest reserves of Częstochowa Upland. W: Czyżewska K., Hereźniak J. (eds.). Biodiversity in Relation to Vegetation Zones in Europe. University of Łódź Publishing House, Łódź: 177-186.[1266], Adamczyk (2007a)[1268]Adamczyk (2007a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 3-16.[1268], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 154-166[1272], Adamczyk (2014)[1275]Adamczyk (2014) Species diversity of macrofungi on fallows in the buffer zones of the landscape parks in Łódzkie province.[1275], Adamczyk & Kucharski (2005)[1279]Adamczyk & Kucharski (2005) Macrofungi in different habitats of small postglacial ponds margins in the Kujawy region (Central Poland).[1279], Adamczyk i in. (2008)[1281]Adamczyk i in. (2008) Macromycetes rezerwatu "Stara Buczyna w Rakowie" w województwie wielkopolskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B., 57: 139-151[1281], Bartoszek & Mleczko (2019)[1301]Bartoszek & Mleczko (2019) Przyroda Gorczańskiego Parku Narodowego.[1301], Borzyszkowska (2011)[1328]Borzyszkowska (2011) Tucholski Park Krajobrazowy. Polskie Wydawnictwa Reklamowe, Toruń[1328], Brzeg & Lisiewska (2020)[1331]Brzeg & Lisiewska (2020) Grzyby makroskopijne kampusu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Morasko w Poznaniu.[1331], Bujakiewicz (2003)[1338]Bujakiewicz (2003) Puszcza Białowieska ostoją rzadkich i zagrożonych grzybów wielkoowocnikowych.[1338], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego. W: Wołoszyn B. W., Jaworski A., Szwagrzyk J. (red.). Babiogórski Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza: 215-257[1339], Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344], Bujakiewicz & Kujawa (2010)[1346]Bujakiewicz & Kujawa (2010) Grzyby wielkoowocnikowe wybranych rezerwatów przyrody Puszczy Białowieskiej.[1346], Celka (2002)[1357]Celka (2002) Królestwo grzybów.[1357], Chachuła (2010)[1361]Chachuła (2010) Monitoring grzybów wielkoowocnikowych w Pienińskim Parku Narodowym.[1361], Chachuła (2018)[1365]Chachuła (2018) Grzyby wielkoowocnkowe Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego - wstępne wyniki badań.[1365], Chachuła & Fiedor (2020)[1373]Chachuła & Fiedor (2020) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) województwa śląskiego.[1373], Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382], Chachuła et al. (2021)[1375]Chachuła et al. (2021) Materiały do poznania różnorodności grzybów wielkoowocnikowych Ustronia w województwie Śląskim.[1375], Chwistek (2008)[1400]Chwistek (2008) Przemęcki Park Krajobrazowy. Agencja Promocyjno-Wydawncza UNIGRAF, Bydgoszcz[1400], Czarnecka i Janiec (2002)[1405]Czarnecka i Janiec (2002) Przełomy rzeczne Roztocza jako modelowe obiekty w edukacji ekologicznej. Wyd. UMCS, Lublin[1405], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Fiedorowicz (2020)[1444]Fiedorowicz (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. W: Szymczyk R. (red.). 35 lat Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Monografia Przyrodnicza. Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, Kwidzyn: 64-80[1444], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449], Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450], Flisińska (2002)[1451]Flisińska (2002) Grzyby Poleskiego Parku Narodowego. W: Radwan S. (red.). Poleski Park Narodowy. Monografia przyrodnicza. Orpol. Lublin: 73-83[1451], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452], Friedrich (2001)[1454]Friedrich (2001) Macromycetes diversity of pine–tree plantings on a post-fire forest side in Notecka Forest (NW Poland).[1454], Friedrich (2002)[1455]Friedrich (2002) Selected Ascomycota and Basidiomycota from Cedynia Landscape Park (NW Poland).[1455], Friedrich (2006)[1457]Friedrich (2006) Threatened and protected macromycetes in the Wkrzańska Forest.[1457], Friedrich (2010)[1460]Friedrich (2010) Mycological relationships in lowland acidophilous beech forest (Luzulo pilosae-Fagetum) in the Puszcza Wkrzańska forest (NW Poland).[1460], Friedrich (2010)[1461]Friedrich (2010) Ogród Dendrologiczny w Przelewicach jako środowisko przyrodnicze grzybów wielkoowocnikowych.[1461], Friedrich (2020)[1466]Friedrich (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach. Arboretum Przelewice, Wyd. Poligraf. [1466], Friedrich & Orzechowska (2002)[1468]Friedrich & Orzechowska (2002) Macromycetes w środowisku miejskim Szczecina.[1468], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502], Gierczyk et al. (2014)[1493]Gierczyk et al. (2014) Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1493], Gierczyk et al. (2015)[1494]Gierczyk et al. (2015) XXI Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1494], Gierczyk et al. (2017)[1508]Gierczyk et al. (2017) XXII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1508], Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501], Gierczyk et al. (2018)[1503]Gierczyk et al. (2018) Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań.[1503], Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Gierczyk et al. (2019)[1510]Gierczyk et al. (2019) XXIV Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1510], Gierczyk et al. (2020)[1497]Gierczyk et al. (2020) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Wielkopolski National Park (W Poland), Part 2.[1497], Grzesiak et al. (2017)[1528]Grzesiak et al. (2017) Macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type in the "Bory Tucholskie" National Park (NW Poland).[1528], Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Grzesiak et al. (2020)[1530]Grzesiak et al. (2020) Contribution to knowledge of the mycobiota of “Bory Tucholskie” National Park (Northwestern Poland): macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type.[1530], Grzywnowicz (2001)[1534]Grzywnowicz (2001) Podręczny atlas grzybów Półwyspu Helskiego. MORPOL, Jastarnia-Lublin, 2-44[1534], Gumińska (2000)[1535]Gumińska (2000) Flora i fauna Pienin. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[1535], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Halama (2015)[1546]Halama (2015) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1546], Halama & Panek (2000)[1558]Halama & Panek (2000) Macromycetes of various habitats of the nature reserve "Łężczok" near Racibórz (SW Poland).[1558], Halama & Romański (2010)[1565]Halama & Romański (2010) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1565], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589], Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626], Karasiński (2009)[1637]Karasiński (2009) Grzyby większe rezerwatu przyrody „Ochojec”.[1637], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kasper-Pakosz & Łuczaj (2014)[1654]Kasper-Pakosz & Łuczaj (2014) Grzyby na targach okolic Rzeszowa.[1654], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Krotoski (2006)[1715]Krotoski (2006) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych stwierdzone na Płaskowyżu Rybnickim w roku 2005.[1715], Krotoski (2011)[1721]Krotoski (2011) Wzgórze Grzybówka.[1721], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Krupa & Krupa (2000)[1724]Krupa & Krupa (2000) Rzadkie i zagrożone grzyby wielkoowocnikowe stwierdzone w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym.[1724], Kryza i Puciata (2009)[1726]Kryza i Puciata (2009) Grzyby (Fungi) i śluzowce (Myxomycetes) rezerwatu przyrody ? Kuźnik ?. W: Owsianny P.M. (red.). Rynna Jezior Kuźnickich i rezerwat przyrody Kuźnik - bioróżnorodność, funkcjonowanie, ochrona i edukacja. Muzeum Stanisława Staszica Piła. 77-93[1726], Kudławiec (2014)[1737]Kudławiec (2014) Wstępne dane o grzybach wielkoowocnikowych Macromycetes projektowanego rezerwatu Wapienny Las w Nadleśnictwie Polanów. W: Dominik J. (red.). Piąte Dni Różnorodności Biologicznej w Leśnym Kompleksie Promocyjnym. Lasy Środkowo-pomorskie. LP, Polanów, Wyd. EKWITA, Gdańsk: 31-42[1737], Kudławiec (2015)[1739]Kudławiec (2015) Materiały do bioty grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes Nadleśnictwa Polanów. W: Dominik J. (red.). Szóste Dni Różnorodności Biologicznej w Leśnym Kompleksie Promocyjnym Lasy Środkowopomorskie. Polanów, Wyd. EKWITA, Słupsk: 13-35[1739], Kudławiec & Misiuna (2014)[1744]Kudławiec & Misiuna (2014) Grzyby wielkoowocnikowe macromycetes Góry Wierzejskiej w Górach Świętokrzyskich.[1744], Kudławiec et al. (2014)[1745]Kudławiec et al. (2014) Saprotroficzne grzyby nadrewnowe uroczyska Wapienny Las w Nadleśnitwie Polanów - badania wstępne.[1745], Kujawa (2008)[1751]Kujawa (2008) Badania nad różnorodnością gatunkową grzybów wielkoowocnikowych w krajobrazie rolniczym południowej Wielkopolski: wstępna charakterystyka macromycetes Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. W: Mułenko W. (red.) Mykologiczne badania terenowe. Przewodnik metodyczny. Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin: 68-75[1751], Kujawa (2009)[1752]Kujawa (2009) Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity.[1752], Kujawa (2009a)[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110[1753], Kujawa et al. (2012)[1800]Kujawa et al. (2012) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park (NE Poland). II. Macromycetes.[1800], Kujawa et al. (2013)[1796]Kujawa et al. (2013) XX wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[1796], Kujawa et al. (2015)[1778]Kujawa et al. (2015) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park. Park. Part IV. Macromycetes – new data and the synthesis.[1778], Kujawa et al. (2015)[1780]Kujawa et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Przewodnik terenowy.[1780], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779] (as: Boletus edulis f. edulis), Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (2000)[1838]Lisiewska (2000) Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce.[1838], Lisiewska (2004)[1839]Lisiewska (2004) Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach.[1839], Lisiewska (2006)[1840]Lisiewska (2006) Endangered macrofungi of selected nature reserves in Wielkopolska.[1840], Lisiewska & Galas-Świdurska (2005)[1843]Lisiewska & Galas-Świdurska (2005) Podstawczaki (Basidiomycetes) Ogrodu Dendrologicznego Akademii Rolniczej w Poznaniu.[1843], Lisiewska & Król (2007)[1844]Lisiewska & Król (2007) Macromycetes na tle fitocenoz lasów dębowych rezerwatu "Czmoń" (centralna Wielkopolska).[1844], Lisiewska & Malinger (2001)[1846]Lisiewska & Malinger (2001) Macromycetes w różnych postaciach grądu środkowoeuropejskiego na terenie uroczyska Marcelin w Poznaniu.[1846], Lisiewska & Reszel (2000)[1848]Lisiewska & Reszel (2000) Macromycetes na tle zróżnicowania acidofilnych dąbrów środkowej części uroczyska Teresiny (nadleśnictwo Krotoszyn).[1848], Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz & Stasińska (2000)[1871]Ławrynowicz & Stasińska (2000) Macromycetes of the Stellario-Carpinetum in the Iński Landscape Park (NW Poland) - monitoring studies.[1871], Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872], Ławrynowicz et al. (2001)[1867]Ławrynowicz et al. (2001) Macromycetes of oak forests in the Łagiewnicki Forest (Central Poland) – monitoring studies.[1867], Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863], Ławrynowicz et al. (2009)[1868]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby.[1868], Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864], Ławrynowicz i in. (2004)[1866]Ławrynowicz i in. (2004) Grzyby Borów Tucholskich. W: Krasicka-Korczyńska E., Korczyński M. (red.). Wycieczki geobotaniczne Region kujawsko-pomorski. Oddział PTB w Bydgoszczy, Oddział PTB w Toruniu: 23-32.[1866], Łuszczyński (2000)[1883]Łuszczyński (2000) Grzyby wielkoowocnikowe.[1883], Łuszczyński (2000c)[1885]Łuszczyński (2000c) Udział macromycetes w wybranych zbiorowiskach leśnych rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi w Górach Świętokrzyskich. W: W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 53-72[1885], Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Maciejczyk et al. (2015)[1931]Maciejczyk et al. (2015) Phosphorus Profile of Basidiomycetes.[1931], Narkiewicz (1997)[1984]Narkiewicz (1997) Osobliwości mikologiczne w parkach Jeleniej Góry.[1984], Narkiewicz (2001)[1993]Narkiewicz (2001) Grzyby wielkoowocnikowe góry Chojnik (Karkonoski Park Narodowy) - gatunki rzadkie i zagrożone.[1993], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Narkiewicz (2019)[2003]Narkiewicz (2019) Grzyby i śluzowce.[2003], Narkiewicz et al. (2013)[2002]Narkiewicz et al. (2013) Grzyby i śluzowce.[2002], Nespiak (1970)[3782]Nespiak (1970) Grzyby i grzybobranie w Puszczy Białowieskiej.[3782], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Piętka et al. (2012)[2100]Piętka et al. (2012) Analiza wybranych aspektów rynku owocników pieprznika jadalnego (Cantharellus cibarius Fr.).[2100], Piskorski (2021)[2104]Piskorski (2021) Świat grzybów w Bolimowskim Parku Krajobrazowym.[2104], Radwańska-Paryska & Paryski (1973)[3808]Radwańska-Paryska & Paryski (1973) Encyklopedia tatrzańska.[3808], Salamaga & Slusarczyk (2014)[2188]Salamaga & Slusarczyk (2014) Diversity of macromycetes in the Białaczów nature reserve (Central Poland).[2188], Skorupski et al. (2011)[2195]Skorupski et al. (2011) Plants, fungi and invertebrates of grand fir [Abies grandis (Douglas ex D. Don) Lindl.] experimental stands in Rogow Arboretum (Poland).[2195], Stasińska (2000)[2220]Stasińska (2000) Rzadkie macromycetes Ińskiego Parku Krajobrazowego. W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 97-107[2220], Stasińska & Sotek (2016)[2255]Stasińska & Sotek (2016) New data to the knowledge of macrofungi of Wolin National Park.[2255], Stasińska & Sotek (2017)[2256]Stasińska & Sotek (2017) Grzyby makroskopijne rezerwatu przyrody „Torfowisko Toporzyk” (NW Polska).[2256], Stasińska et al. (2022)[3788]Stasińska et al. (2022) Zawartość makroelementów w owocnikach grzybów leśnych z terenu NW Polski.[3788], Sumorok et al. (2008)[2283]Sumorok et al. (2008) Distribution of ectomycorrhizal fungi in periodically inundated plant communities on the Pilica River floodplain.[2283], Sumorok et al. (2013)[2284]Sumorok et al. (2013) XIX Wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[2284], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szczepkowski et al. (2011)[2348]Szczepkowski et al. (2011) XVII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej w Hajnówce.[2348], Szewczyk (2019)[2364]Szewczyk (2019) Przyroda gminy Oborniki Śląskie.[2364], Szkodzik (2005)[2371]Szkodzik (2005) Macromycetes in communities of Abies alba on its range border in Central Poland.[2371], Szpotkowski (2010)[2372]Szpotkowski (2010) Dolina Kamionki w zarysie przyrodniczo-historycznym. Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa s.c. Bydgoszcz (w opracowanieu użyte są polskie nazwy grzybów)[2372], Śliwińska et al. (2014)[2382]Śliwińska et al. (2014) Radionuklidy (137Cs, 40K, 236Ra, 210Bi i 214Pb) w borowiku szlachetnym.[2382], Ślusarczyk (2005)[2386]Ślusarczyk (2005) Grzyby.[2386], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Ślusarczyk (2021)[2400]Ślusarczyk (2021) Materiały do znajomości mykobioty pasma Krowiarek (Sudety Wschodnie).[2400], Trocha et al. (2012)[2415]Trocha et al. (2012) Ectomycorrhizal fungal communities of native and non-native Pinus and Quercus species in a common garden of 35-year-old trees.[2415], Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432], Wilga (2001a)[2434]Wilga (2001a) Przyczynek do poznania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) w dawnej Puszczy Sztumskiej (województwo pomorskie). Acta Bot. Cassubica 2: 143-147[2434], Wilga (2002)[2437]Wilga (2002) Ginące i zagrożone gatunki grzybów wielkoowocnikowych w Lasach Oliwskich.[2437], Wilga (2004)[2440]Wilga (2004) Chronione i zagrożone grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (Pomorze Gdańskie).[2440], Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2004)[2443]Wilga (2004) Maczużnik nasięźrzałowy Cordyceps ophioglossoides (Ehrenb.: Fr.) Link w okolicy Gdańska (województwo pomorskie).[2443], Wilga (2004e)[2444]Wilga (2004e) Gomphidius roseus (Fr.) Gill. (Basidiomycota) we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym. Acta Bot. Cassubica 4: 217-219[2444], Wilga (2004f)[2445]Wilga (2004f) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes). W: Ciechanowski M., Fałtynowicz W., Zieliński S. (red.). Przyroda projektowanego rezerwatu "Dolina Mirachowskiej Strugi" na Pojezierzu Kaszubskim. Acta Bot. Cassubica 4: 62-64[2445], Wilga (2005)[2448]Wilga (2005) Stanowisko maślaka błotnego Suillus flavidus (Fr.: Fr.) J.S. Presl. w rezerwacie przyrody "Mierzeja Sarbska" koło Łeby.[2448], Wilga (2005c)[2449]Wilga (2005c) Wstępny wykaz gatunków macromycetes na obszarze rezerwatu przyrody "Wąwóz Huzarów" w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Acta Bot. Cassubica 5: 183-186[2449], Wilga (2008)[2456]Wilga (2008) Nowe stanowiska naziemków białawego Albatrellus ovinus, zielonawego A. cristatus i ceglastego A. confluens (macromycetes) w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2456], Wilga & Ciechanowski (2007)[2470]Wilga & Ciechanowski (2007) Ostoja grzybów wielkoowocnikowych i śluzowców w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2470], Wilga & Wantoch-Rekowski (2008)[2471]Wilga & Wantoch-Rekowski (2008) Notatki mikologiczne z okolic Ostrzyc (Kaszubski Park Krajobrazowy).[2471], Wilga & Wantoch-Rekowski (2011)[2475]Wilga & Wantoch-Rekowski (2011) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu przyrody „Zamkowa Góra” w Kaszubskim Parku Krajobrazowym (Pojezierze Kaszubskie).[2475], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Winnicki i Zemanek (2003)[2495]Winnicki i Zemanek (2003) Przyroda Bieszczadzkiego Parku Narodowego. XXX lat Bieszczadzkiego Parku Narodowego 1973-2003. Bieszczadzki Park Narodowy, Ustrzyki Dolne, 100-102[2495], Wojewoda (1977)[3781]Wojewoda (1977) Grzyby wielkoowocnikowe.[3781], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542], Zieliński et al. (2006)[2567]Zieliński et al. (2006) Wapiennik w Inwałdzie. Ścieżka przyrodnicza.[2567], Zieliński et al. (2011)[2568]Zieliński et al. (2011) Ścieżkami Pańskiej Góry.[2568], Żółciak (2009)[2576]Żółciak (2009) Różnorodność gatunków grzybów w drzewostanie sosnowym należącym do Instytutu Badawczego Leśnictwa w Sękocinie Starym. W: Dynowska M., Ejdys E. (red.). Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne. Interdyscyplinarny charakter mikologiii. Olsztyn-Krutyń, 10-12 września 2009: str. 87[2576], Żurawlew (2014)[2580]Żurawlew (2014) Niezwykła przyroda powiatu pleszewskiego.[2580]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji